KOVID-19 İle Venöz Tromboembolizmin İlişkisi

Özet

Koronavirüsler 21. Yüzyıla gelinceye kadar hafif bir soğuk algınlığına neden olan önemsiz patojenler olarak değerlendirilmiştir. Ancak 21. Yüzyılda koronavirüslerin yol açtığı endişe verici üç salgın bu görüşü değiştirmiştir. Bu salgınlar sırasıyla ciddi akut solunum sendromu koronavirüs (SARS-CoV) salgını, Ortadoğu solunum sendromu koronavirüs (MERS-CoV) salgını ve ciddi akut solunum sendromu koronavirüs-2 (SARS-CoV-2) salgınıdır. Aralık 2019'da, Çin'in Wuhan bölgesinde başlayan SARS-CoV-2 salgını Çin'in her yerine ve tüm dünyaya hızla yayıldı. Bu nedenle 11 Mart 2020 tarihinde Dünya Sağlık Örgütü SARS-CoV-2 salgınını pandemi olarak ilan etti ve bu virüsün yol açtığı hastalığı da KOVID-19 olarak adlandırdı. Artık, günümüzde koronavirüsü familyası, bulaşma yoluyla çoğunlukla insanları etkileyen büyük ve önemli bir virüs grubu olarak değerlendirilmektedir. Venöz tromboembolizm (VTE) öldürücü olmakla birlikte tedavi edilebilen bir hastalıktır. Alt ekstremite derin venlerinde gelişen derin ven trombozu (DVT), pulmoner embolizme yol açabilir. Günümüzde DVT ve pulmoner embolizm VTE ortak adıyla anılmaktadır. Son zamanlarda VTE gelişmesinde inflamasyonunda önemli bir rolü olduğu anlaşılmıştır. Bir viral solunum yolu hastalığı olan KOVID-19’da aşırı inflamasyon, platelet aktivasyonu, endotel disfonksiyonu ve staz ile seyrettiğinden dolayı VTE gelişmesinde rol oynaması muhtemeldir. VTE riski fazla olan KOVID-19 olgularında aspartat aminotransferaz, alanin aminotransferaz ve C reaktif protein (CRP) düzeylerinin bariz olarak arttığı bildirilmiştir. Ayrıca, DVT tespit edilen KOVID-19 olgularda, D-dimer seviyeleri anlamlı olarak yüksek bulunmuştur. D vitamini eksikliğinin DVT riskini arttırdığını bildiren çalışmalar vardır. KOVID-19 salgını döneminde uygulanan sokağa çıkma kısıtlanması gibi önlemler nedeniyle güneş ışığından yararlanmama sonucu D vitamini eksikliği riski artmıştır. Bu nedenle, bu viral zoonotik hastalığa ek olarak salgın nedeniyle uygulanan sosyal önlemler de DVT riskinin artmasına neden olabilir. .