Diyabetes Mellitus’un Mikrovasküler Komplikasyonları Ve Proinflamatuar Sitokin İnterlökin-18 Gen Varyasyonları Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi

Özet

Uzun süreli organ hastalığının gelişimi ile ilişkilendirilmiş Diyabetes Mellitus (DM), yüksek kan seviyeleri, insülin sekresyonu ya da fonksiyonundaki kusurlardan kaynaklanan, çeşitli komplikasyonlara yol açabilen metabolik bir bozukluktur. Hafif bir bozukluktan ciddi mortalite ve morbidite nedenine dönüşebilen DM’nin doğuştan gelen immün sistem düzensizliğine bağlı kronik inflamasyon ile ilişkili olduğu belirlenmiştir. Karmaşık etkileşime aracılık eden büyük ve küçük, düşük moleküler ağırlıklı hücre sinyalizasyon proteinleri ailesi sitokinler olarak adlandırılmaktadır. Bu sitokinler arasında; lökositler ve çeşitli diğer hücreler tarafından salgılanan uyaranlara yanıt olarak interlökinler ile interferonlar bulunmaktadır. Sitokinler ve reseptörleri birbirlerine oldukça yüksek bir afinite göstermektedirler. Pro- ve anti-inflamatuar sitokinler arasındaki dengesizlik sonucunda gelişen inflamasyon, DM ve komplikasyonlarına yol açabilmektedir. Bu sitokinlerin promotör ya da intron bölgelerinde yer alan genetik varyasyonlar, sitokinler arasındaki dengenin bozulmasına neden olabilmektedirler. Böylece bu dengenin bozulması ile gen ekspresyon değişiklikleri ortaya çıkabilmektedir. Pro-inflamatuar özellikler içeren interlökin-1 (IL-1) süper ailesinin önemli bir üyesi de interlökin-18 (IL-18)’dir ve çeşitli hücreler tarafından üretilmektedir. Sitokin gen ekspresyonu ve T yardımcı hücre farklılaşmasını indükleyerek immün yanıtın düzenlenmesinde etkili olan IL-18’in inflamatuar hastalıklar, otoimmün hastalıklar gibi çeşitli hastalıkların gelişimi ile ilişkili olabileceği düşünülmektedir. IL-18 geninin promotör bölgesinde ortaya çıkan genetik varyasyonlar, transkripsiyon faktörlerinin bağlanması ile ilişkilidir ve böylece inflamatuar sitokin ekspresyonu ya da aktivitesinin değişimine neden olabilmektedirler. Bu değişimlerden yola çıkılarak çeşitli hastalıkların patogenezi ile ilgili önemli bilgiler elde edilebilmektedir. IL-18 gibi inflamasyon mediyatörlerinin DM gelişiminde de etkili olabilecekleri düşünülmektedir. Bu yüzden bu derlemenin amacı; DM ve DM’de gelişen komplikasyonlar hakkında genel bilgiler verilmesinin yanısıra; DM’nin mikrovasküler komplikasyonlarının gelişiminde proinflamatuar sitokin olan IL-18 gen varyasyonlarının genetik bir risk faktörü olarak etkilerinin incelenmesidir.