COVID-19’u Önleyici Davranışlar İndeksi’nin Türkçe Geçerlilik- Güvenirlilik Çalışması


Özet Görüntüleme: 171 / PDF İndirme: 130

Yazarlar

  • Çiğdem KAYA Uşak University
  • İbrahim TÜRKMEN Uşak University
  • Yılmaz KAYA Uşak Eğitim ve Araştırma Hastanesi

DOI:

https://doi.org/10.5281/zenodo.7600693

Anahtar Kelimeler:

COVID-19 korkusu, COVID-19 Önleyici Davranışlar İndeksi, Geçerlik, Güvenirlik

Özet

Amaç: Bu çalışmada, Covid-19 Önleyici Davranışlar İndeksi'nin (CODI) Türkçe'ye uyarlanması, geçerlik ve güvenilirliğinin analiz edilmesi amaçlanmaktadır.

Yöntem: Çalışma, tanımlayıcı, korelasyonel ve metodolojik desendedir. Araştırma verileri, Türkiye’de yaşayan, 18 yaş ve üzeri 236 kişiden online olarak toplanmıştır. Araştırma verilerinin analizinde SPSS v.26.0 ve AMOS v.26.0 paket programları kullanılmıştır. CODI’nin dil eşdeğerliği, içerik geçerliği, yapı geçerliği, iç tutarlılığı, madde-toplam korelasyonları, test-tekrar test güvenilirliği, %27 alt-üst grup madde karşılaştırmaları ve ölçüt bağımlı geçerliliği incelenmiştir.

Bulgular: Yapılan açımlayıcı faktör analizi sonucunda indekste yer alan 8 maddenin tek faktörde toplandığı ve toplam varyansın %47,234’ünü açıkladığı belirlenmiştir. Doğrulayıcı faktör analiz sonucunda indeksin 8 maddeden oluşan tek boyutlu yapısının kabul edilebilir uyum indeks değerlerine sahip olduğu görülmüştür. İndeksin Cronbach’s Alpha katsayısı 0,833 olup yüksek güvenilirlik düzeyine sahiptir. Ayrıca indeksin madde-toplam korelasyonlarının 0,466 ile 0,747 arasında değişmekte olup, indekste yer alan maddelerin ortalamaları %27’lik alt ve üst gruplarda anlamlı farklılık tespit edilmiştir.

Sonuç: Çalışmamız, 8 maddeden oluşan, tek boyutlu CODI’nin bireylerin Covid-19 önleyici davranışlarda bulunma olasılığını ölçmek için geçerli ve güvenilir bir indeks olduğunu göstermiştir.

Referanslar

Ahorsu, D. K., Lin, C. Y., Imani, V., Saffari, M., Griffiths, M. D., & Pakpour, A. H. (2020). The Fear of COVID-19 Scale: Development and Initial Validation. International Journal of Mental Health and Addiction. https://doi.org/10.1007/s11469-020-00270-8

Akgül, A. (2005). Faktör analizi. Tıbbi araştırmalarda istatistiksel analiz teknikleri SPSS uygulamaları (2. baskı). Emek Ofset.

Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S., & Yıldırım, E. (2012). Sosyal Bilimlerde Araştırma yöntemler (SPSS Uygulamalı) (7. Baskı). Sakarya Yayıncılık.

Beaton, D. E., Bombardier, C., Guillemin, F., & Ferraz, M. B. (2000). Guidelines for the process of cross-cultural adaptation of self-report measures. In Spine (Vol. 25, Issue 24). https://doi.org/10.1097/00007632-200012150-00014

Breakwell, G. M., Fino, E., & Jaspal, R. (2021). The COVID-19 Preventive Behaviors Index: Development and Validation in Two Samples From the United Kingdom. Evaluation and the Health Professions, 44(1), 77–86. https://doi.org/10.1177/0163278720983416

Büyüköztürk, Ş. (2010). İstatistik, Araştırma Deseni SPSS Uygulamaları ve Yorum. In Ş. Büyüköztürk (Ed.), Sosyal Bilimler için Veri Analizi El Kitabı (11th ed.). Pegem A Yayıncılık.

Çapık, C., Gözüm, S., & Aksayan, S. (2018). Intercultural Scale Adaptation Stages, Language and Culture Adaptation: Updated Guideline. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi, 26(3), 199–210. https://doi.org/10.26650/fnjn397481

CDC. (2019). Centers for Disease Control and Prevention - Coronavirus Disease 2019 (COVID-19). Centers for Disease Control and Prevention.

Desai, A. N., & Aronoff, D. M. (2020). Masks and Coronavirus Disease 2019 (COVID-19). JAMA - Journal of the American Medical Association, 323(20), 2103. https://doi.org/10.1001/jama.2020.6437

DeVellis, R. F. (2012). Scale Development : Theory and Applications. (3rd ed.). Sage Publisher.

Eikenberry, S. E., Mancuso, M., Iboi, E., Phan, T., Eikenberry, K., Kuang, Y., Kostelich, E., & Gumel, A. B. (2020). To mask or not to mask: Modeling the potential for face mask use by the general public to curtail the COVID-19 pandemic. Infectious Disease Modelling, 5, 293–308. https://doi.org/10.1016/j.idm.2020.04.001

Firouzbakht, M., Omidvar, S., Firouzbakht, S., & Asadi-Amoli, A. (2021). COVID-19 preventive behaviors and influencing factors in the Iranian population; a web-based survey. BMC Public Health, 21(1), 143. https://doi.org/10.1186/s12889-021-10201-4

Hayran, M., & Hayran, M. (2011). Basic Istatistics for Health Surveys (Art Ofset Publication, Ed.; 1st. editi).

Jamaludin, S., Azmir, N. A., Mohamad Ayob, A. F., & Zainal, N. (2020). COVID-19 exit strategy: Transitioning towards a new normal. Annals of Medicine and Surgery, 59(October), 165–170. https://doi.org/10.1016/j.amsu.2020.09.046

Johnson, R. B. & Christensen, L. B. (2007). Educational research: Quantitative, Qualitative, and Mixed Approaches, 3rd ed.,. In Sage, Thousand Oaks (US) (3rd ed.). Sage Publication.

Kayış, A. (2016). Güvenirlik Analizleri. In Ş. Kalaycı (Ed.), SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri (7th ed., pp. 403–419). Asil Yayın Dağıtım.

Kowalski, R. M., & Black, K. J. (2021). Protection Motivation and the COVID-19 Virus. Health Communication, 36(1), 15–22. https://doi.org/10.1080/10410236.2020.1847448

Özdamar, K. (2013). Medikal Testlerin Değerlendirilmesi ve ROC Eğrisi Analizi. In SPSS ile Biyoistatistik (9. Baskı, pp. 421–436). Nisan Kitapevi.

Özdamar, K. (2016). Eğitim, Sağlık ve Davranış Bilimlerinde Ölçek ve Test Geliştirme Yapısal Eşitlik Modellemesi IBM SPSS, IBM SPSS AMOS ve MINITAB Uygulamalı (1. Baskı). Nisan Kitapevi.

Polit, D. F., Beck, C. T., & Owen, S. V. (2007). Focus on research methods: Is the CVI an acceptable indicator of content validity? Appraisal and recommendations. Research in Nursing and Health, 30(4), 459–467. https://doi.org/10.1002/nur.20199

Sağlık Bakanlığı. (2022). Türkiye COVID-19 Hasta Tablosu. COVID-19 Bilgilendirme Platformu. https://covid19.saglik.gov.tr/.

Satici, B., Gocet-Tekin, E., Deniz, M. E., & Satici, S. A. (2020). Adaptation of the Fear of COVID-19 Scale: Its Association with Psychological Distress and Life Satisfaction in Turkey. International Journal of Mental Health and Addiction. https://doi.org/10.1007/s11469-020-00294-0

Schermelleh-Engel, K., Moosbrugger, H., & Müller, H. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: Tests of significance and descriptive goodness-of-fit measures. MPR-Online, 8(May 2003), 23–74.

Terwee, C. B., Bot, S. D. M., de Boer, M. R., van der Windt, D. A. W. M., Knol, D. L., Dekker, J., Bouter, L. M., & de Vet, H. C. W. (2007). Quality criteria were proposed for measurement properties of health status questionnaires. Journal of Clinical Epidemiology, 60(1). https://doi.org/10.1016/j.jclinepi.2006.03.012

Veneziano, L., & Hooper, J. (1997). A Method for Quantifying Content Validity of Health-Related Questionnaires. American Journal of Health Behavior, 21(1), 67–70.

Wheaton, B., Muthen, B., Alwin, D. F., & Summers, G. F. (1977). Assessing Reliability and Stability in Panel Models. Sociological Methodology, 8(May), 84. https://doi.org/10.2307/270754

WHO. (2022). WHO Coronavirus (COVİD-19) Dashboard. https://covid19.who.int

Yong, A. G., & Pearce, S. (2013). A Beginner’s Guide to Factor Analysis: Focusing on Exploratory Factor Analysis. Tutorials in Quantitative Methods for Psychology, 9(2), 79–94. https://doi.org/10.20982/tqmp.09.2.p079

İndir

Yayınlanmış

2023-02-04

Nasıl Atıf Yapılır

KAYA, Çiğdem, TÜRKMEN, İbrahim, & KAYA, Y. (2023). COVID-19’u Önleyici Davranışlar İndeksi’nin Türkçe Geçerlilik- Güvenirlilik Çalışması. GEVHER NESİBE TIP VE SAĞLIK BİLİMLERİ DERGİSİ, 8(1), 33–42. https://doi.org/10.5281/zenodo.7600693

Sayı

Cilt 8 Sayı 1 (2023)

Bölüm

Makaleler

Lisans

Telif Hakkı (c) 2023 GEVHER NESİBE TIP VE SAĞLIK BİLİMLERİ DERGİSİ

Creative Commons License

Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.