KRONİK HASTALIKLARDA İLACA UYUM: COVID-19 PANDEMİSİ VE CİNSİYET

Asibe ÖZKAN; Ayfer HİÇERİMEZ; Nurdan SAYGILI ERİŞİR; Semra AĞUSTOS

doi:10.5281/zenodo.6974107

Yazarlar

Asibe ÖZKAN Başakşehir Çam ve Sakura Şehir Hastanesi, İstanbul, Türkiye https://orcid.org/0000-0002-4278-5278
Ayfer HİÇERİMEZ atih Sultan Mehmet Eğitim ve Araştırma Hastanesi, İstanbul, Türkiye https://orcid.org/0000-0001-5120-3105
Nurdan SAYGILI ERİŞİR Dr. Siyami Ersek Göğüs ve Kalp Damar Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi, İstanbul, Türkiye https://orcid.org/0000-0002-2832-9866
Semra AĞUSTOS Dr. Siyami Ersek Göğüs ve Kalp Damar Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi, İstanbul, Türkiye https://orcid.org/0000-0003-3848-3442

DOI:

https://doi.org/10.5281/zenodo.6974107%20

Anahtar Kelimeler:

Kalp Hastalığı, Pandemi, İlaç Uyumu, Cinsiyet, Hemşirelik Eğitimi

Özet

Amaç: Bu çalışma; küresel bir salgın olan COVID-19 pandemisinde kardiyovasküler bir sebebe paralel düzenli antikoagulan ilaç olarak warfarin kullanması gereken hastalarda; cinsiyetin ve pandemi sürecinin ilaç uyumuna etkisini saptamak amacıyla tasarlandı.

Materyal-Metod: Kesitsel, tanımlayıcı, ilişki arayıcı özellikte tasarlanan bu çalışma Temmuz-Ekim 2020 tarihleri arasında İstanbul’da bir üçüncü basamak hastanenin International Normalized Ratio (İNR) polikliniğinde yürütüldü. Çalışma kriterlerini karşılayan ve çalışmaya katılmaya gönüllü 354 hasta üzerinde gerçekleştirilen çalışmanın verileri; tanıtıcı bilgi formu ve İlaca Uyum ve Reçete Yazdırma Ölçeği (İURYÖ) kullanılarak toplandı. Verileri değerlendirilmek amacıyla, NCSS (Number Cruncher Statistical System) 2007 (Kaysville, Utah, USA) programı kullanıldı.

Bulgular: 354 olgunun %57,3’ü (n=203) kadın, yaş ortalamaları 65±11,34 yıldı. Olguların İlaca Uyum ve Reçete Yazdırma Ölçeği “İlaç Alımı” alt boyutu puanları 1 ile 2 arasında olup, ortalaması 1,09±0,17’idi. “İlaç Yazdırma” alt boyutu puanları 1,3 ile 2,3 arasında olup, ortalaması 1,88±0,18’dir. Kadın olguların; eğitim durumlarının ve çalışma durumlarının erkeklere göre anlamlı düzeyde düşük olduğu, ayrıca kadınlarda, warfarin kullanımına bağlı sıkıntılar nedeni ile acile başvuru sayısının ve hastaneye yatış oranının istatistiksel olarak anlamlılık düzeyi yüksek bulunmuştur (p=0,049; p= 0,023, p<0,05).

Sonuç: Pandeminin kronik hastalık olan kalp hastalıklarında virüs bulaşacak korkusu ile hastaneye gitme oranlarını düşürdüğü ve kadın olgularda ilaç kaynaklı acil başvuru ve hastane yatışlarını arttırdığı görülmüştür.

Referanslar

Ágh, T., van Boven, J. F., Wettermark, B., Menditto, E., Pinnock, H., Tsiligianni, I., European Network to Advance Best practices technoLogy on medication adherencE (ENABLE). (2021). A cross-sectional survey on medication management practices for noncommunicable diseases in Europe during the second wave of the COVID-19 pandemic. Frontiers in pharmacology, 12, 685696.

Bäuerle, A., Teufel, M., Musche, V., Weismüller, B., Kohler, H., Hetkamp, M., Skoda, E. M. (2020). Increased generalized anxiety, depression and distress during the COVID-19 pandemic: a cross-sectional study in Germany. Journal of Public Health, 42(4), 672-678.

Boserup, B., McKenney, M., Elkbuli, A. (2020). The impact of the COVID-19 pandemic on emergency department visits and patient safety in the United States. The American journal of emergency medicine, 38(9), 1732-1736.

Broche-Pérez Y, Fernández-Fleites Z, Jiménez-Puig E, Fernández-Castillo E, Rodríguez-Martin BC.(2020). Gender and Fear of COVID-19 in a Cuban Population Sample [published online ahead of print, 2020 Jun 12] [published correction appears in Int J Ment Health Addict. 2020 Jul 21;:1]. Int J Ment Health Addict. 2020;1-9.

Burki, T. (2020). The indirect impact of COVID-19 on women. Lancet Infect Dis.;20(8):904-905. doi:10.1016/S1473-3099(20)30568-5

Clement, J., Jacobi, M., & Greenwood, B. N. (2021). Patient access to chronic medications during the Covid-19 pandemic: Evidence from a comprehensive dataset of US insurance claims. PloS one, 16(4), e0249453.

Emren, Z. Y., Şenöz, O., Ersecgin, A., & Emren, S. V. (2021). Evaluation of Bleeding Rate and Time in Therapeutic Range in Patients Using Warfarin Before and During the COVID-19 Pandemic—Warfarin Treatment in COVID-19. Clinical and Applied Thrombosis/Hemostasis, 27, 10760296211021495.

Gencer, N. (2020). Pandemi sürecinde bireylerin koronavirüs (Kovid-19) korkusu: Çorum örneği. Uluslararası Sosyal Bilimler Akademi Dergisi, (4), 1153-1173.

Gökdoğan, F., Kes, D. (2017). Validity and reliability of the T urkish A dherence to R efills and M edications S cale. International Journal of Nursing Practice, 23(5), e12566.

Hall, V., Thomsen, R. W., Henriksen, O., Lohse, N. (2011). Diabetes in Sub Saharan Africa 1999-2011: epidemiology and public health implications. A systematic review. BMC public health, 11(1), 1-12.

Ismail, H., Marshall, V. D., Patel, M., Tariq, M., & Mohammad, R. A. (2022). The impact of the COVID-19 pandemic on medical conditions and medication adherence in people with chronic diseases. Journal of the American Pharmacists Association, 62(3), 834-839.

Kini, V., Ho, P. M. (2018). Interventions to Improve Medication Adherence: A Review. JAMA, 320(23), 2461–2473. https://doi.org/10.1001/jama.2018.19271

Ko, D., Rahman, F., Schnabel, R. B., Yin, X., Benjamin, E. J., & Christophersen, I. E. (2016). Atrial fibrillation in women: epidemiology, pathophysiology, presentation, and prognosis. Nature Reviews Cardiology, 13(6), 321-332.

Kretchy, I. A., Asiedu-Danso, M., & Kretchy, J. P. (2021). Medication management and adherence during the COVID-19 pandemic: Perspectives and experiences from low-and middle-income countries. Research in social & administrative pharmacy:RSAP, 17(1), 2023–2026. https://doi.org/10.1016/j.sapharm.2020.04.007

Kripalani, S., Risser, J., Gatti, M. E., & Jacobson, T. A. (2009). Development and evaluation of the Adherence to Refills and Medications Scale (ARMS) among low-literacy patients with chronic disease. Value in health : the journal of the International Society for Pharmacoeconomics and Outcomes Research, 12(1), 118–123. https://doi.org/10.1111/j.1524-4733.2008.00400.x

Law, S. W., Lau, W. C., Wong, I. C., Lip, G. Y., Mok, M. T., Siu, C. W., & Chan, E. W. (2018). Sex-based differences in outcomes of oral anticoagulation in patients with atrial fibrillation. Journal of the American College of Cardiology, 72(3), 271-282.

Lazzerini, M., Barbi, E., Apicella, A., Marchetti, F., Cardinale, F., & Trobia, G. (2020). Delayed access or provision of care in Italy resulting from fear of COVID-19. The Lancet Child & Adolescent Health, 4(5), e10-e11.

Mantica, G., Riccardi, N., Terrone, C., & Gratarola, A. (2020). Non-COVID-19 visits to emergency departments during the pandemic: the impact of fear.

Ohannessian, R., Duong, T. A., & Odone, A. (2020). Global Telemedicine Implementation and Integration Within Health Systems to Fight the COVID-19 Pandemic: A Call to Action. JMIR public health and surveillance, 6(2), e18810. https://doi.org/10.2196/18810

Ölüm Nedeni İstatistikleri 2018. 26 Nisan 2019; Erişim Adresi:http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=30626. Erişim tarihi: 20 Kasım 2021.

Özmen, S., Özkan, O., Özer, Ö., Yanardağ, M. Z. (2021). Investigation of COVID-19 fear, well-being and life satisfaction in Turkish society. Social work in public health, 36(2), 164-177.

Palmieri, F. M., Barton, D. L. (2007). Challenges of oral medications in patients with advanced breast cancer. Seminars in oncology nursing, 23(4 Suppl 2), S17–S22. https://doi.org/10.1016/j.soncn.2007.10.004

Renda, G., De Caterina, R. (2018). Sex implications in the response to anticoagulant therapy in atrial fibrillation. Journal of the American College of Cardiology, 72(3), 283-286.

Sabaté, E. Adherence to Long-Term Therapies: Evidence for Action. Geneva: World Health Organization Press; 2003. Erişim Tarihi:20 Kasım 2021 Erişim adresi: http://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/42682/9241545992.pdf;jsessionid=B31713F404DF327F374D853581F41EC4?sequence=1

Sharma, S. K., Nuttall, C., Kalyani, V., Hemlata (2020). Clinical nursing care guidance for management of patient with COVID-19. JPMA. The Journal of the Pakistan Medical Association, 70(Suppl 3)(5), S118–S123. https://doi.org/10.5455/JPMA.29

Sofulu, F., Uran, B. Ö., Avdal, E. Ü., Tokem, Y. (2020). COVID-19 salgınında kronik hastalıklarda hemşirelik yönetimi. İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 5(2), 147-151.

Sürme, Y., Özmen, N., Ertürk Arik, B. (2021). Fear of COVID-19 and related factors in emergency department patients. International Journal of Mental Health and Addiction, 1-9.

TİTCK Tarafından Kronik Hastalıklarda Reçetesiz İlaç Temini Konusunda Yapılan Düzenlemeler Hakkında Genelge. Erişim tarihi: 5.12.2021, Erişim adresi: https://www.titck.gov.tr/duyuru/eczacilara-ve-tum-ilgililere-duyurulur-16032020090441

Tolga, D., Fatih, L. (2021). The short-term effect of the COVID-19 pandemic on the management of warfarin therapy. Kardiologiia, 61(7), 55-59.

World Health Organization (WHO) (2020). China Joint Mission on Coronavirus Disease 2019 (Covid-19). Erişim Tarihi: 16 Kasım 2021; Erişim Adresi: https://www.who.int/docs/default-source/coronaviruse/who-china-jointmission-on-covid-19-final-report.pdf

KRONİK HASTALIKLARDA İLACA UYUM: COVID-19 PANDEMİSİ VE CİNSİYET

Yazarlar

DOI:

Anahtar Kelimeler:

Özet

Referanslar

İndir

Yayınlanmış

Nasıl Atıf Yapılır

Sayı

Bölüm

Lisans

Aynı yazar(lar)ın dergideki en çok okunan makaleleri

Makale Gönder

Dil

Bilgi