Annelerin Sağlık Okuryazarlık Düzeylerinin İncelenmesi: Çocuk Gelişimci Perspektifi İle Disiplinlerarası Bir Çalışma

Özet

Giriş ve Amaç: Sağlık okuryazarlığı aile ve özellikle anne boyutunda düşünüldüğünde önemi daha fazla artmaktadır. Çünkü annenin sağlık okuryazarlığı ile çocuğun sağlığı birbiri ile ilişkili olup, yüksek sağlık okuryazarlığına sahip annelerin çocuklarının sağlıklı olma olasılığı da yüksek olmaktadır. Bu durum göz önünde bulundurulduğunda çocukla çalışan sağlık profesyonellerinden biri olan çocuk gelişimciler için sağlık okuryazarlığının önemli bir kavram olduğu vurgulanmaktadır. Çocuk gelişimciler çocukla çalışırken aileleri ve özellikle anneleri sürece dahil etmekte, sağlık okuryazarlığı da annelerin sürece dahil olmalarını etkileyebilmektedir. Annelerin sağlık okuryazarlığının belirlenmesi ve çocuk gelişimci perspektifi ile ele alınmasının; sağlık okuryazarlığı ile ilgili yapılacak disiplinler arası araştırmalara da yol göstereceği düşünülmektedir. Bu araştırmada annelerin sağlık okuryazarlıklarının belirlenmesi ve çocuk gelişimci perspektifi ile tartışılması amaçlanmıştır. Yöntem: Araştırmaya Ankara’nın Mamak ilçesinde ikamet eden 100 anne dahil edilmiştir. Araştırmada karma yöntem kullanılmıştır. Nicel veriler Yetişkin Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği ile nitel veriler ise “Anket Formu” aracılığıyla toplanmıştır. Araştırmada veri toplamaya başlamadan önce etik kurul izni alınmıştır. Sonrasında katılımcılara araştırma hakkında detaylı bilgiler verilmiş ve onam formları imzalatılmıştır. Araştırma gönüllülük esasına göre yürütülmüştür. Nicel veriler toplandıktan sonra SPSS paket programına işlenmiş, verilerin normal dağılım gösterip göstermediği kolmogrov smirnov testi ile incelenmiştir. Veriler normal dağılım gösterdiğinden nicel verilerin analizinde parametrik testlerden ANOVA ve t testi kullanılmıştır. Nitel veriler ise betimsel analiz yöntemiyle çözümlenmiştir. Bulgular: Araştırma sonucunda annelerin sağlık okuryazarlık düzeylerinin öğrenim düzeyi, eşin öğrenim düzeyi ve kronik hastalığa sahip olma durumu değişkenlerine göre anlamlı olarak farklılaştığı bulunmuştur. Annelerin sağlık konusunda hekimlere başvurduğu, çocuklarının sağlık sorunu konusunda sağlık çalışanlarından destek aldıkları, sağlık kavramını ise bedensel, ruhsal, sosyal iyi olma ve sağlığın korunması şeklinde açıkladıkları belirlenmiştir. Sonuç ve öneriler: Araştırmadan elde edilen sonuçlar doğrultusunda; annelerin sağlık okuryazarlık düzeylerini artırmada çocuk gelişimciler olarak erken müdahale programları hazırlanması, klinik ortamlarda sağlık okuryazarlığı taraması yapılması ve çocuğun değerlendirme sürecine annelerin sağlık okuryazarlıklarının değerlendirmesinin dahil edilmesi, sağlık okuryazarlığı ile ilgili olarak babaları da kapsayan çalışmalar planlanması gerekmektedir.