Ayaktan Kemoterapi Uygulanan Kanserli Hastaların Spiritüel İyilik Hali, Psikolojik Dayanıklılık Düzeyi ve Yaşam Kalitesinin İncelenmesi


Özet Görüntüleme: 0 / PDF İndirme: 0

Yazarlar

  • Yasemin ALPAY
  • Zülfünaz ÖZER

DOI:

https://doi.org/10.5281/zenodo.17838628

Anahtar Kelimeler:

Kanser, Spiritüel İyilik Hali, Psikolojik Dayanıklılık, Yaşam Kalitesi

Özet

Amaç: Bu çalışma, ayaktan kemoterapi uygulanan kanserli hastaların spiritüel iyilik hali, psikolojik dayanıklılık düzeyi ve yaşam kalitesini belirlemek için yapılmıştır.

Yöntem: Çalışma, Nisan 2023-Temmuz 2023 tarihleri arasında İstanbul ilinde bulunmakta olan kamuya ait iki hastanede ayaktan kemoterapi uygulanan 200 hastayla gerçekleştirilmiştir. Araştırma verileri, Kişisel Bilgi Formu, Spiritüel İyi Oluş Ölçeği (FACIT-SP-12), Kısa Psikolojik Sağlamlık Ölçeği (KPSÖ) ve EORTC QLQ-C30 Yaşam Kalitesi Ölçeği (EORTC QLQ-C30) ile yüz yüze görüşme yoluyla toplanmıştır.

Bulgular: FACIT-SP-12 toplam puan ortalaması 32.94±7.39, alt boyut puan ortalamaları ise Anlam 11.75±2.81, Barış 10.05±3.85, İnanç 11.14±3.21 olarak bulunmuştur. KPSÖ toplam puan ortalaması 20.28±3.63’tür. EORTC QLQ-C30’nun alt boyutları olan Fonksiyonel Ölçek puan ortalaması 71.71±18.62 Semptom Ölçeği puan ortalaması 40.77±19.31, Genel Yaşam Kalitesi puan ortalaması 66.29 ± 24.06’dır. Spiritüel İyi Oluş, psikolojik sağlamlığın Fonksiyonel Ölçek ve Genel Yaşam Kalitesi üzerine olan pozitif etkisini güçlendirmektedir. Spiritüel iyi oluş, psikolojik sağlamlığın Semptom Ölçek üzerine olan negatif etkiyi güçlendirmektedir.

Sonuç: Hastaların spiritüel iyilik hali, psikolojik dayanıklılık düzeyi ve yaşam kalitesi orta düzeyde bulunmuştur. Hastaların spiritüel iyilik hali artıkça psikolojik dayanıklılığı artmaktadır. Psikolojik dayanıklılığının yaşam kalitesi üzerinde doğrudan ve spiritüel iyilik halinin rolüyle birlikte dolaylı etkisi bulunmaktadır.

Yazar Biyografileri

Yasemin ALPAY

 

 

Zülfünaz ÖZER

 

   

Referanslar

Aizpurua-Perez, I., Perez-Tejada, J. (2020). Resilience in women with breast cancer: A systematic review. European journal of oncology nursing: the official journal of European Oncology Nursing Society, 49, 101854. https://doi.org/10.1016/j.ejon.2020.101854

Aktürk, Ü., Erci, B., Araz, M. (2017). Functional evaluation of treatment of chronic disease: Validity and reliability of the Turkish version of the spiritual well-being scale. Palliat Support Care, 15:684-692.

Akyüz, S. (2016). Kolorektal kanserlere bağlı stoma açılan ve açılmayan hastalarda psikolojik dayanıklılık düzeylerinin karşılaştırılması (Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.

Aşut, G. (2020). COVID-19 pandemisi sırasında tedavi almakta olan kanser hastalarında psikolojik dayanıklılık ve ilişkili faktörler (Uzmanlık Tezi). Başkent Üniversitesi, Ankara.

Ata, G. (2018). Onkoloji hastalarında manevi iyiliğin umut ve depresyonla ilişkisi (Yüksek Lisans Tezi). Atatürk Üniversitesi, Erzurum.

Atay, M. (2019). Kemoterapi tedavisi gören kanser hastalarında psikolojik dayanıklılık ve hayatının anlamının yaşanan semptomlar üzerine etkisi (Yüksek Lisans Tezi). Sağlık Bilimleri Üniversitesi, Ankara.

Basım, N.H, Çetin, F. (2011). Yetişkinler için psikolojik dayanıklılık ölçeğinin güvenirlik ve geçerlilik çalışması. Türk Psikiyatri Dergisi, 22(2), 104-114.

Benzer, D. Ç., & Yılmaz, F. T. (2022). Kemoterapi alan hastalarda aktiflik düzeyi ve yaşam kalitesinin incelenmesi. Journal of Innovative Healthcare Practices, 5(2), 78-87.

Beşer, N.G., Öz, F. (2003). Kemoterapi alan lenfomalı hastaların anksiyete-depresyon düzeyleri ve yaşam kaliteleri. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi, 7 (1), 47-58.

Bovero, A., Leombruni, P., Miniotti, M., Rocca, G., Torta, R. (2016). Spirituality, quality of life, psychological adjustment in terminal cancer patients in hospice. European journal of Cancer Care, 25(6), 961–969. https://doi.org/10.1111/ecc.12360

Bulkley, J., McMullen, C. K., Hornbrook, M. C., Grant, M., Altschuler, A., Wendel, C. S., Krouse, R. S. (2013). Spiritual well‐being in long‐term colorectal cancer survivors with ostomies. Psycho‐Oncology, 22(11), 2513-2521.

Büyükbayram, Z., Aksoy, M., Şayan, G. (2022). Analysis of the spiritual orientations and the hopelessness levels of the patients diagnosed with COVID-19: A cross-sectional study. Florence Nightingale Journal of Nursing, 30(2), 182–189. https://doi.org/10.54614/FNJN.2022.21068

Çalışkan, T., Duran, S., Karadaş, A., Ergün, S., Tekir, Ö. (2015). Kanser hastalarının yaşam kalitesi ve sosyal destek düzeylerinin değerlendirilmesi. KÜ Tıp Fakültesi Dergisi, 17(1), 27-36.

Çetin, C., Anuk, Ö. (2023). Covid-19 sürecinde merhamet ve psikolojik dayanıklılık ilişkisi: sağlık hizmetleri meslek yüksekokulu öğrencileri üzerine bir uygulama. Anasay, 7(26), 216-237. https://doi:10.33404/anasay.1377525

Chaar, E.A., Hallit, S., Hac, A., Aaraj, R., Kattan, J., Jabbour, H., Habbaz, L.R. (2018). Evaluating the impact of spirituality on the quality of life, anxiety, and depression among patients with cancer: an observational transversal study. Support Care Cancer, 26, 2581–2590. https://doi.org/10.1007/s00520-018-4089-1

Chen, C., Sun, X., Liu, Z., Jiao, M., Wei, W., Hu, Y. (2023). The relationship between resilience and quality of life in advanced cancer survivors: multiple mediating effects of social support and spirituality. Front Public Health,1-8. http://doi:10.3389/fpubh.2023.1207097

. PMID: 37701908; PMC10493315.

Cheng, Q., Liu, X., Li, X., Wang, Y., Mao, T., Chen, Y. (2019). Improving spiritual well-being among cancer patients: implications for clinical care. Supportive Care in Cancer, 27, 3403-3409.

Dur, B. (2017). Prostat kanserinin cinsel yaşam fonksiyonlarına etkisinin belirlenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.

Düzen, Ö., Göktaş, S. (2021). Akciğer kanser cerrahisi geçiren ve adjuvan kemoterapi alan hastaların yaşam kaliteleri ve sosyal destek düzeylerinin belirlenmesi. Sağlık ve Toplum, 31(3), 153-162.

Ekinci, Y., Düger, T. (2018). Kanser hastalarinda kavrama kuvveti ve quadriceps kas kuvveti ile yaşam kalitesi arasindaki ilişki. Fizyoterapi Rehabilitasyon, 29(1), 27-32.

Erdoğan, T.K. (2019). Onkoloji hastalarında yalnızlık ve ölüm algısı ile spiritüel iyilik hali arasındaki ilişki (Yüksek Lisans Tezi). Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Samsun.

Fisher, J.W. (2016). Assessing adolescent spiritual health and well-being (commentary related to Social Science & Medicine–Population Health, ref: SSMPH-D-15-00089). SSM-Population Health, 2, 304.

Gapstur, S.M., Drope, J.M., Jacobs, E.J., Teras, L.R., McCullough, M.L., Douglas, C.E., Patel, A.V., Wender, R.C., Brawley, O.W. (2018). A blueprint for the primary prevention of cancer: Targeting established, modifiable risk factors. CA: a Cancer Journal for Clinicians, 68(6), 446–470. https://doi.org/10.3322/caac.21496

Gelin, D., Ulus, B. (2015). Hastanede kemoterapi alan hastaların yaşam kalitesi ve bunu etkileyen faktörler. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 6(1), 31-35.

Groarke, A., Curtis, R., Skelton, J., Groarke, J.M. (2020). Quality of life and adjustment in men with prostate cancer: Interplay of stress, threat and resilience. PloS One, 15(9), e0239469. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0239469

Güngör, E. (2019). Kanser tanısı alan bireylerde travma sonrası büyüme ve psikolojik dayanıklılık düzeylerinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Atatürk Üniversitesi, Erzurum.

Hintistan, S., Pekmezci, H., Nural, N., Güner, S.G. (2015). Kemoterapi alan hastalarda psikolojik semptomlar. Cumhuriyet Hemşirelik Dergisi, 4(1), 1-9.

International Agency for Research on Cancer (IARC) (2023). Global Cancer Observatory. https://gco.iarc.fr/

Erişim Tarihi: 27.11.2023.

İzgü, N., Gök Metin, Z. (2020). Kemoterapi ve radyoterapi alan kanserli bireylerde yorgunluk ve spiritüel iyilik hali: tanımlayıcı-korelasyonel bir çalışma. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 7(3), 310-317. https://doi:10-334087/cbusbed.684123

Jacob, J., Palat, G., Verghese, N., Chandran, P., Rapelli, V., Kumari, S., ... Ozdemir, S. (2019). Health-related quality of life and its socio-economic and cultural predictors among advanced cancer patients: evidence from the APPROACH cross-sectional survey in Hyderabad-India. BMC palliative care, 18, 1-12.

Kaya, G. (2016). Meme kanserli kadınlarda yaşam kalitesi ve algılanan aile destek düzeyinin belirlenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Genel Kurmay Başkanlığı Gülhane Askeri Tıp Akademisi Komutanlığı, Ankara.

Kızılırmak, D., Göktalay, T., Gülteki, Ö., Havlucu, Y., Çelik, P. (2021). Akciğer kanserinin ve kemoterapinin uyku ve yaşam kalitesi üzerine etkisi. İzmir Göğüs Hastanesi Dergisi, 35(2), 82-90.

Köksal, Z. P., & Nural, N. (2024). Ayaktan Kemoterapi Alan Hastaların Yaşam Kalitesi ve Etkileyen Faktörler: Tanımlayıcı ve Kesitsel Çalışma. Ordu Üniversitesi Hemşirelik Çalışmaları Dergisi, 7(3), 634-644.

Köktürk Dalcalı, B., Durgun, H., Can, Ş. (2021). Onkoloji biriminde tedavi alan hastaların manevi iyi oluşları ve yaşam kaliteleri. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Dergisi, 9(2), 536-553. https://doi:10.33715/inonusaglik.812182

Koral, L., Cirak, Y. (2021). The relationships between fear of cancer recurrence, spiritual well‐being and psychological resilience in non‐metastatic breast cancer survivors during the COVID‐19 outbreak. Psycho‐Oncology, 30(10), 1765-1772.

Kutlu, Ö. ve Demir, E. (2022). Pediatri Kliniğinde Yatan Hastaların bakımının Spiritüel İyi Oluşlarının Anksiyete ve Depresyon Düzeyine Etkisinin Belirlenmesi. Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi, 11(2), 272-279. https://doi.org/10.53424/balikesirsbd.949631

Lau, J., Khoo, A.M.G., Ho, A.H.Y., Tan, K.K. (2021). Psychological resilience among palliative patients with advanced cancer: A systematic review of definitions and associated factors. Psycho‐Oncology, 30(7), 1029-1040.

Li, J., Xue, L., Pan, H. (2022). Social support and spiritual well-being of patients with esophageal cancer aged over 50 years: The mediating function of rumination. Frontiers in Psychiatry, 13, 805380. https://doi.org/10.3389/fpsyt.2022.805380

Martins, H., Dias Domingues, T., Caldeira, S. (2020). Spiritual well-being of cancer patients undergoing chemotherapy in an outpatient setting: a cross-sectional study. Journal of Holistic Nursing, 38(1), 68-77.

Mingir, V.T. (2022). Kanserli çocukların ebeveynlerinin spiritüel iyi oluş düzeylerinin ve yaşam kalitelerinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Pamukkale Üniversitesi, Denizli.

Ölmez, N., Karadağ, E. (2022). Ayaktan kemoterapi alan kanserli hastaların spiritüel iyilik hali ve psikolojik dayanıklılık düzeyi arasındaki ilişki. Sakarya Tıp Dergisi, 12(3), 390-402 doi: 10.31832/smj.1075527

Öner, H. (2012). Cerrahi onkolojik hastalarda spiritualite ve yaşam kalitesi (Yüksek Lisans Tezi). Cumhuriyet Üniversitesi, Sivas.

Otuzoğlu, M. (2017). Onkoloji hastalarının manevi bakım gereksinimlerini belirlemeye yönelik ölçeğin geliştirilmesi (Doktora Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.

Özçetin, Y.S.Ü., Hiçdurmaz, D. (2017). Kanser deneyiminde travma sonrası büyüme ve psikolojik sağlamlık. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 9(4), 388-397.

Rabitti, E., Cavuto, S., Iani, L., Ottonelli, S., De Vincenzo, F., Costantini, M. (2020). The assessment of spiritual well-being of cancer patients with advanced disease: which are its meaningful dimensions?. BMC Palliative Care, 19(1), 1-8.

Rached, G., Jradi, K., Sleilaty, G., Mekhael, M., Ghayad, T., Mikhael, E., Haddad, F., Dabar, G., Riachy, M., Chelala, D., Honein, K., Richa, S. (2022). Spirituality and the quality of life of cancer patients: An antidepressant impact. L'Encephale, 48(4), 365–370. https://doi.org/10.1016/j.encep.2021.05.002

Salman, F. (2017). Mastektomi yapılan kadınlarda sosyal destek ve psikolojik dayanıklılık düzeyi arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.

Schultz, M., Meged-Book, T., Mashiach, T., Bar-Sela, G. (2017). Distinguishing between spiritual distress, general distress, spiritual well-being, and spiritual pain among cancer patients during oncology treatment. Journal of Pain and Symptom Management, 54(1), 66–73. https://doi.org/10.1016/j.jpainsymman.2017.03.018

Sheppard, V.B., Walker, R., Phillips, W., Hudson, V., Xu, H., Cabling, M.L., He, J., Sutton, A.L., Hamilton, J. (2018). Spirituality in African-American breast cancer patients: implications for clinical and psychosocial care. Journal of Religion and Health, 57, 1918-1930.

Smyth, E. N., Shen, W., Bowman, L., Peterson, P., John, W., Melemed, A., Liepa, A. M. (2016). Patient-reported pain and other quality of life domains as prognostic factors for survival in a phase III clinical trial of patients with advanced breast cancer. Health and Quality of Life Outcomes, 14, 1-10.

Türkiye Kanser İstatistikleri 2017 (2021). hsgm.saglik.gov.tr/depo/birimler/kanser-db/istatistik/Turkiye_Kanser_Istatistikleri_2017.pdf Erişim Tarihi:18.11.2022

Yalçın, Y. (2015). Meme kanseri tanısı almış hastaların teşhisden önce stresli yaşam olaylarıyla karşılaşma durumları ve psikolojik dayanıklılık düzeylerinin belirlenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Gaziantep Üniversitesi, Gaziantep.

Yılmaz, D. (2022). Kanser hastalarında yaşam kalitesinin spiritüalite anksiyete, depresyon ve aile sosyal destek algısı ile ilişkisi (Yüksek Lisans Tezi). Çankırı Karatekin Üniversitesi, Çankırı.

Yüksel, Ş. (2019). Onkolojik cerrahi geçiren hastaların sipiritualite ve umut durumlarının belirlenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Hasan Kalyoncu Üniversitesi, Gaziantep.

Zhou, K., Ning, F., Wang, X., Wang, W., Han, D., Li, X. (2022). Perceived social support and coping style as mediators between resilience and health-related quality of life in women newly diagnosed with breast cancer: a cross-sectional study. BMC Women's Health, 22(1), 198. https://doi.org/10.1186/s12905-022-01783-1

Yayınlanmış

2025-12-06

Nasıl Atıf Yapılır

ALPAY, Y., & ÖZER , Z. (2025). Ayaktan Kemoterapi Uygulanan Kanserli Hastaların Spiritüel İyilik Hali, Psikolojik Dayanıklılık Düzeyi ve Yaşam Kalitesinin İncelenmesi. GEVHER NESİBE TIP VE SAĞLIK BİLİMLERİ DERGİSİ, 10(2), 186–198. https://doi.org/10.5281/zenodo.17838628

Sayı

Bölüm

Makaleler