Bası Yarası Olan Hastaların Klinik Özellikleri: Kesitsel Bir Analiz


Özet Görüntüleme: 362 / PDF İndirme: 117

Yazarlar

  • Seda HAKYEMEZ okan univeritesi
  • Ümmühan KILIÇ
  • Mehtap ATASEVEN BULUN
  • Muhammet Ali ORUÇ
  • Nagehan AYAR
  • Bekir ŞAHİN
  • İlknur YILDIRIM

DOI:

https://doi.org/10.5281/zenodo.14235382

Anahtar Kelimeler:

Bası Yarası, Bakım Göstergesi, Yatan Hasta, Kamu Hastaneleri

Özet

Amaç: Bası yaraları, hastaların bağımsızlığını kaybetmesine, sosyal izolasyonuna, ağrı çekmesine, yaşam kalitesinin düşmesine, hastanede kalış sürelerinin uzamasına, sağlık bakım maliyetlerinin, morbidite ve mortalite oranlarının artmasına sebep olmaktadır. Bu yüzden bası yarası oranı sağlık kurumlarında sağlık bakım kalitesinin önemli göstergelerinden biridir. Bu çalışmanın amacı, bir eğitim araştırma hastanesinde 2021-2022 yılları arasında bası yarası takibi yapılan hastaların klinik özelliklerini değerlendirmektir.

Gereç ve Yöntem: Çalışma, retrospektif kesitsel araştırma tipinde tasarlanmıştır. Veriler Klinik Bası Yarası Oranı Veri Toplama formlarından elde edilmiştir. Hasta verilerinin analizinde SPSS IBM Statistics 25 Programı kullanılmıştır. Verilerin analizinde tanımlayıcı istatistiksel yöntemler (frekans, yüzde, ortalama, ortanca, minimum-maksimum değerler) ve spearman korelasyon nonparemetrik analiz yöntemleri kullanılmıştır.

Bulgular:  Çalışma kapsamında 264 hastanın verileri değerlendirilmeye alınmıştır. Hastaların çoğunluğunun (%52,3) kadın hastalardan oluştuğu, ve bu hastaların yaş ortalamasının ise 70,78 yıl olduğu saptanmıştır. Hastaların hastanede kalış süresi ortalamasının 34,7 gün olduğu ve bu hastaların %11,6’sının Covid-19, %10,2’sinin ise SVH (serebrovasküler hastalıklar) tanısı aldığı saptanmıştır. Hastaların, Braden Risk Değerlendirme Ölçeği puan ortalaması 10,6 olarak bulunurken, %16,3’ünün kısmen veya tamamen iyileştiği, %25,6’sının ise exitus olduğu saptanmıştır.

Sonuç: Bası yaraları daha çok yatan hastaların sakrum, omuz, topuk, kulak kepçesi, gluteal bölge, trokanterik bölge, alt ekstremite ve iskial bölgede oluşmaktadır. Bu yaraların önlenmesinde en önemli bakımlar sık pozisyon değiştirme ve hastanın bütüncül bakımıdır. Hastanelerde gelişen bası yarası oranı hemşirelik bakım kalitesi göstergesidir ve bakım kalitesinin arttırılmasının önemli olduğu değerlendirilmektedir.

Referanslar

Altındaş, M. (2003). Bası Yaraları ve Güncel Tedavisi. 5. Ulusal İç Hastalıkları Kongresi. 25.02.2024 tarihinde https://www.Tihud.Org.Tr/Uploads/Content/Kongre/5/5.16.Pdf. adresinden erişildi.

Ateşgöz, F., Köse, G., Seki, Z., Sağlık, S., Kulaksızoğlu, N., Ülgen, N., İnci, Ö. (2022). Bir Eğitim ve Araştirma Hastanesindeki Basinç Yarasi Prevalansi ve Risk Faktörlerinin Belirlenmesi: Nokta Prevalans Çalişmasi. Karya J Health Sci, 3(1), 6-12.

Bilir, Kaya, B. (2019). Pressure Ulcer Rates Of Stroke Patients İn A Public Rehabilitation Hospital And Training Rates Of Nurses For Pressure Ulcer. Journal Of Surgery And Medicine, 3(7), 512–514.

Çakır, L., Enginyurt, Ö. (2016). Palyatif Bakım ve Bası Yarası. Klinik Tıp Aile Hekimliği, 8 (3), 19-25.

Çavuşoğlu, A.,Yeni, K., İncekara, H., Acun, A., Polat, Dünya, C., Tülek, T. (2020). Bir Yoğun Bakım Ünitesinde Basınç Yarası Prevalansı: Retrospektif Bir Çalışma. 6(2), 203-209.

Demir, A., Demirtaş, Y., Çifci, M., Öztürk, N. (2006). Topikal Negatif Basınç (Vakum Yardımlı Kapama (Vac)) Uygulamalarımız. Türk Plastik Rekonstrüktif ve Estetik Cerrahi Dergisi, 14(3), 171-177.

Efteli, E. (2020). Hemşirelik Bakımında Önemli Bir Sorun; Basınç Yaraları. Sbgy, 1(1), 1-10.

Esen, H., Aykal, G., Özbek, C. (2020). Yoğun Bakım Ünitelerinde Bası Ülserinin Değerlendirilmesi: Eğitim Araştırma Hastanesi Örneği. Sağlıkta Performans ve Kalite Dergisi, 17(2), 183-202.

Gencer, Z., Ozkan, O. (2015). Basınç Ülserleri Sürveyans Raporu. Türk Yoğun Bakım Dergisi. 13(1), 26-30.

Gorecki, C., Brown, J. M., Nelson, E. A., Briggs, M., Schoonhoven, L., Dealey, C., Defloor, T., Nixon, J., European Quality Of Life Pressure Ulcer Project Group. (2009). Impact Of Pressure Ulcers On Quality Of Life In Older Patients: A Systematic Review. Journal Of The American Geriatrics Society, 57(7), 1175–1183.

İnan, D.G. (2009). Çukurova Üniversitesi Balcalı Hastanesi’nde Yatan Hastalarda Basınç Ülseri Prevalansı. (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ (225954)

Karaca, Sizrikaya, S., Sarıkaya, S. (2020). S.Yoğun Bakım Hastalarında Bası Ülseri, Önleme ve Hemşirelik Bakımı. 24 (2), 139-149.

Kıraner, E., Kaya, H. (2021). Covid-19 Tanısı İle Yoğun Bakımda Yatan Hastalarda Basınç Yaralanmalarının ve Risk Faktörlerinin Retrospektif Analizi. Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi, 25 (3), 139-151.

Kökçü, D. K., Önen, S. (2020). Basınç Yarası Takip Ve Tedavisinde Kullanılan Ölçekler. Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi, 24(3), 199-208.

Korkmaz, F., Uçar, H. (2014). Topikal Negatif Basınç Terapisinin III. ve IV. Evre Basınç Yaralarının İyileşmesine Etkisi. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, 16(3), 28-37.

Kurtuluş S. A., (2023).Yaşlılarda Bası Yaralarının Acil Servis Yönetimi. Geriatrik Acil Tıp Çalışma Grubu. 13.02.2024 tarihinde Https://Tatd. Org.Tr/Geriatri/Genel/Yaslilarda-Basi-Yaralarinin-Acil-Servis-Yonetimi adresinden erişildi.

Mollaoğlu, M., Özkan, Tuncay, F., Kars, Fertelli, T. (2014). Braden Risk Değerlendirme Ölçeği İle Serebrovasküler Hastalığı Olan Hastalarda Bası Yarası Riskinin İncelenmesi. Florence Nightingale Journal Of Nursing, 16 (63), 150-156.

National Pressure Ulcer Advisory Panel (Npuap) New (2014). Prevention And Treatment Of Pressure Ulcers: Clinical Practice Guideline. 13.02.2024 tarihinde Https://Cdn.Ymaws.Com/Npiap.Com/Resource/Resmgr/Online_Store/Npiap_Pressure_İnjury_Stages.Pdf adresinden erişildi.

Orhan. B. (2017). Basınç Yaralarını Önleme Kılavuzu: Kanıta Dayalı Uygulamalar. Arşiv Kaynak Tarama Dergisi, 26 (4), 427-440.

Özkaya, H., Korkmazer, B. (2022). Evde Bakım Hastalarında Bası Yaralarının Takibi ve Tedavisi. Y. Çayır, M. Çubukçu (Der.), Aile Hekimliğinde Evde Bakım içinde (ss. 38-42), Ankara: Türkiye Klinikleri.

Rastinehad, D. (2006). Pressure Ulcer Pain. Journal Of Wound, Ostomy, And Continence Nursing Official Publication Of The Wound. Ostomy And Continence Nurses Society, 33(3), 252–257.

Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Sağlıkta Kalite ve Çalışan Hakları Dairesi Başkanlığı, Sağlıkta Kalite Standartları Kalite Yönetimi Rehberi. (2020). ISBN: 978-975-590-770-3.

Şahin, E. (2018). Basınç Yaralanmalarında Topikal Negatif Basınç Terapisinin İyileşmeye Etkisi. (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Medipol Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ (513646)

Şahin, E. (2019). Evde Bakım Hastalarında Bası Yarası Durumu İle Beslenme Durumu Arasındaki İlişkinin Değerlendirilmesi. (Uzmanlık Tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ (539468).

Seyrek, S., Ertürk, A., Artantaş, A., Şahin, A. (2017). Evde Bakım Hastalarında Bası Yaraları ve Hastaların Demografik Özellikleri. Konuralp Tıp Dergisi, 9(1), 14-18.

Soylar, M. (2020). Yoğun Bakım Hastalarında Bası Yarası Gelişimini Etkileyen Risk Faktörlerinin Retrospektif Olarak Araştırılması. (Doktora Tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ (484619).

Tanrıkulu, F., Dikmen, Y. (2017). Yoğun Bakım Hastalarında Basınç Yaraları: Risk Faktörleri ve Önlemler. Derleme, (4), 177-182.

Topan, H., Ceyhan, Ö. (2022). Basınç Yaralarında Kanıtlarla Güncel Tedavi Yöntemleri. Yobü Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 3(3), 358-365.

Tosun, S. K., Bölükbaş, R.P. (2015). Yoğun Bakım Ünitelerindeki Yaşlı Hastalarda Bası Yarası Prevalansı ve Etkileyen Faktörler. Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi, 19 (2), 43-53.

Van Den Heede, K., Clarke, S. P., Sermeus, W., Vleugels, A., Aiken, L. H. (2007). International Experts' Perspectives On The State Of The Nurse Staffing And Patient Outcomes Literature. Journal Of Nursing Scholarship: An Official Publication Of Sigma Theta Tau International Honor Society Of Nursing, 39 (4), 290–297.

Yavuz, E., Oruç, M. A. Yaranın Tanımı ve Oluşum Mekanizmaları. (2020).Arıca, S. G., ÖZKAYA, H (Der.) Birinci Basamakta Yaraya Yaklaşım içinde (ss.15-19). İstanbul, EMA Tıp Kitabevi Yayıncılık.

Yürüyen, M., Özbaş, Tevetoğlu, I., Tekmen, Y., Polat, Ö. (2018). Palyatif Bakım Hastalarında Klinik Özellikler ve Prognostik Faktörler. Konuralp Medical Journal, 10 (1), 74-80.

İndir

Yayınlanmış

2024-11-29

Nasıl Atıf Yapılır

HAKYEMEZ, S., KILIÇ, Ümmühan, ATASEVEN BULUN, M., ORUÇ, M. A., AYAR, N., ŞAHİN, B., & YILDIRIM, İlknur. (2024). Bası Yarası Olan Hastaların Klinik Özellikleri: Kesitsel Bir Analiz . GEVHER NESİBE TIP VE SAĞLIK BİLİMLERİ DERGİSİ, 9(4), 459–468. https://doi.org/10.5281/zenodo.14235382

Sayı

Bölüm

Makaleler