Şizofreni Tanılı Bireylere Uygulanan Psikiyatrik Rehabilitasyon Hizmetlerinin Yaşam Kalitesi ve Umuda Etkisi
Özet Görüntüleme: 337
/ 
PDF İndirme: 192
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.8405271Anahtar Kelimeler:
Rehabilitasyon Hizmetleri, Şizofreni, TRSM, Umut, Yaşam KalitesiÖzet
Amaç: Bu araştırma, şizofreni tanılı bireylere uygulanan psikiyatrik rehabilitasyon hizmetlerinin yaşam kalitesi (QoL) ve umuda etkisini belirlemek amacıyla yapıldı.
Yöntem: Araştırma olgu kontrol deseninde yarı yapılandırılmış şekilde yapılmıştır. Araştırmada, örneklem power analizine göre power 0.80 d (effect size)=0.50 α=0.05, her grupta (olgu, kontrol) min 64 kişi olarak belirlenmiştir. Veriler, Haziran-Temmuz 2023 tarihinde hastalarla yüz yüze görüşülerek “Tanıtıcı Bilgi Formu”, Sosyal Performans, Yaşam Kalitesi ve Umut ölçeği uygulanarak toplandı. Araştırmadan elde edilen verilerin analizinde , SPSS for Windows 26.0 (Statistical Package for Social Sciences for Windows) programı kullanılarak gruplar arası homejenlik ve normallik testi için skewness ve kurtosis değerlerine bakılmıştır. İstatistiksel değerlendirilmeler sayı, yüzdelik, ortalama, independent samles t testi, One-Way ANOVA testi ile yapıldı.
Bulgular: Olgu grubu hastaların yaş ortalaması 45.06±11.21, hastalık süresi ortalaması 17.5±8.61 yıl, TRSM’ye katılma süresi ortalama 3.81±3.39 yıl, %54.7’si kadın, %71.9’u bekar, %34.4’ü ilkokul mezunu, %39.1’i ebeveyni ile yaşadığı, %45.3’ü çalışmadığı, %76.6’sının gelir giderinden az olduğu, hastaların %75.0’i TRSM’ye en az haftada 2 kez geldiği belirlendi. Haftanın hergünü Toplum Ruh Sağlığı Merkezi (TRSM)ne gelen, alternatif yollar düşünme de erkekler, üniversite mezunu olan hastaların umut düzeyleri daha iyi olduğu belirlendi (p<0.05). Olgu kontrol grubu karşılaştırıldığında; TRSM’ye gelip rehabilitasyon hizmetlerine katılan olgu grubunun TRSM’ye gelmeyen rehabilitasyon hizmetlerine katılmayan kontrol grubuna göre umut düzeyleri ölçek puanı yüksek, kişisel performanları ölçek puanı düşük ve yaşam kalitesi alt alanı fiziksel fonksiyon, emosyonel rol gücü, genel sağlık ve ruhsal sağlık puanları yüksek olduğu ve aradaki farkın istatistiksel olarak anlamlı olduğu belirlendi p<0.05).
Sonuç: Çalışmamız içinde bu merkezlerde takipli olan bireyin yaşam kalitesine ve öznel iyi oluş parametresi olan umudun korunmasına da katkı sağlamasının belirlenmesi açısından toplum temelli ruh sağlığı hizmet sunumunun önemli olduğunu düşünmekteyiz.
Referanslar
Amering M, Schmolke M. (2017). Ruh sağlığında iyileşme: Bilimsel ve Klinik Sorumlulukların Yeniden Şekillendirilmesi. (H. Soygür, Çev.). Ankara: İmaj Yayınevi.
Arslan MD., Mert SA, Yıldız M. (2014). Toplum Ruh Sağlığı Merkezi’nden hizmet alan bir şizofrenili olguda bütüncül yaklaşımın hastalığın gidişine etkisi. Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 4(2), 122-125.
Aydemir O, Ucok A, Danacı AE, Sariöz F, Canpolat T, Karadayi G, Emiroglu B. (2009). Bireysel ve Sosyal Performans Ölçeği’nin Türkçe sürümünün geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Value in Health, 12(3), 93-100.
Berghöfer A, Martin L, Hense S, Weinmann S, Roll S. (2020). Quality of life in patients with severe mental illness a cross-sectional survey in an integrated outpatient health care model. Quality of Life Research, 29, 2073-2087.
Dan A, Kumar S, Avasthi A, Grover S. (2011). A comparative study on quality of life of patients of schizophrenia with and without depression. Psychiatry Research, 189(2), 185-189.
Danacı AE, Böke Ö, Saka MC, Erol A, Ulusoy SK. (2018). Şizofreni ve diğer psikotik bozukluklar. (2.baskı). Ankara: Bilimsel Araştırmalar Basın Yayın ve Tanıtım Ltd. Şti.
Ensari H, Gültekin BK, Karaman D, Koç A, Beşkardeş AF. (2013). Bolu Toplum Ruh Sağlığı Merkezi hizmetlerinin şizofreni hastalarındaki yaşam kalitesi, yeti yitimi, genel ve sosyal işlevsellik üzerine etkisi: Bir yıllık izleme sonuçları. Anatolian Journal of Psychiatry, 14,108-14.
Ertekin SP, Sabancıoğulları S. (2020). The relationship between functional recovery and quality of life in patients affected by schizophrenia and treated at a community mental health center in Turkey. Perspectives in Psychiatric Care, 56(2), 448-454.
Koçyiğit H, Aydemir Ö, Ölmez N, Memiş A. (1999). Kısa form-36 (KF36)’nın Türkçe versiyonunun güvenirliliği ve geçerliliği. İlaç ve Tedavi Dergisi,12(2), 102-106.
Lieberman JA, First MB. (2018). Psychotic Disorders. N Engl J Med, 19, 379(3), 270-280Sadock BJ, Sadock VA, Ruiz P. (2015). Kaplan and Sadock's synopsis of psychiatry: Behavioral sciences/clinical psychiatry. Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins.
Luo H, McNeil EB, Feng Q, Li H, Chen Q, Qin X, et al. (2018). Utilization of psychiatric rehabilitation services and influencing factors among people with psychotic disorders in rural communities of Guangxi, China. International Journal Mental Health Systems, 12(17), 1-8.
Onan, N. (2020). Bir toplum ruh sağlığı merkezindeki hastalarda tıbbi tedaviye uyumun incelenmesi. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 10(3), 271- 278.
Sardoğan C. (2021).Toplum Ruh Sağlığı Merkezine (TRSM) kayıtlı psikotik bozukluk tanılı hastaların TRSM programına düzenli katılım sıklığı ve ilişkili faktörlerin incelenmesi. İstanbul Kent Üniversitesi.Yüksek Lisans Tezi. Klinik Psikoloji Bölümü. İstanbul.
Soygür H, Alptekin K, Atbaşoğlu EC, Herken H. (Eds.). (2007). Şizofreni ve diğer psikotik bozukluklar. Ankara: Türkiye Psikiyatri Derneği Yayınları.
Summakoğlu D, Ertuğrul B. (2018). Şizofreni ve tedavisi. Lectio Scientific Journal of Health and Natural Sciences, 2(1), 43-61.
Şahin Ş, Elboğa G. (2019). Toplum ruh sağlığı merkezinden yararlanan hastaların yaşam kalitesi, tıbbi tedaviye uyumu, içgörü ve işlevsellikleri. Çukurova Med J, 44(2), 431-438.
Şahin Ş, Elboğa G, Altındağ A. (2020). Toplum ruh sağlığı merkezine katılım sıklığının içgörü, tedavi uyumu ve iĢlevselliğe etkisi. Klinik Psikiyatri Dergisi, 23(1), 64-71.
Tarhan S, Bacanlı H. (2015) Adaptation of Dispositional Hope Scale into Turkish: Validity and reliability study, The Journal of Happiness & Well-Being, 3(1), 1–14.
Üstün G, Küçük L, Buzlu S. (2018). Bir toplum ruh sağlığı merkezinde uygulanan rehabilitasyon programlarına katılan ve katılmayan Ģizofreni hastalarının bazı sosyodemografik ve hastalıkla iliĢkili özellikleri ile tedaviye uyumları ve özyeterlilikleri açısından tanımlanması. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 9(2), 69-79.
Yıldız, M. (2005). Şizofrenili hastaların ayaktan tedavisinde ruhsal ve toplumsal girişimler neden gereklidir ve nasıl uygulanabilir? S, Cankaya, (Ed.), Neden Nasıl Şizofreni (2. baskı içinde) (ss. 238-276). Ankara: PEDAY Yayınları.
Yıldız M, Özaslan Z, Ġncedere A, Kırcalı A, Kiras F, İpçi K. (2019). şizofrenide ruhsal toplumsal beceri eğitimi ve üstbiliş eğitiminin toplumsal ve bilişsel işlevsellik üzerine etkisi. Arch Neuropsychiatry, 56, 139-143.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2023 GEVHER NESİBE TIP VE SAĞLIK BİLİMLERİ DERGİSİ
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
Dergimizde yayımlanan makaleler, 