Türkiye’de Hemşirelik Alanında Yapılan Lisansüstü Tezlerde COVID-19 Pandemisinin Yansımaları

Özet

Amaç: Bu çalışma hemşirelik alanındaki lisansüstü tezleri COVID-19 pandemisinin sıklığı, incelenen konular ve bazı değişkenler açısından incelemek amacıyla yapılmıştır.

Materyal-Metot: Çalışma tanımlayıcı tipte ve tarama modeli kullanılarak gerçekleştirilmiştir.  Çalışmaya dahil edilme ve edilmeme kriterleri kapsamında belirlenen tezler ile ilgili elde edilen veriler SPSS 22.0 paket programı ile analiz edilmiştir. Verilerin dağılımı ortalama ve yüzde değerler olarak gösterilmiştir.

Bulgular: 2020-2022 yılları arasında yayınlanan 1034 tezin 429’u hemşirelik alanında yapılmıştır. Bu tezlerden 35’inde COVID-19 pandemisi ile ilişkili konular çalışılmıştır. Tezlerin %28,6’sı tanımlayıcı nitelikte ve %74,3’ü yüksek lisans tezidir. Çalışmaların %45,7’si hemşirelerle gerçekleştirilmiştir. Çalışmalardaki hemşirelerin tamamı hastanelerde çalışmakta idi. Tezlerin %11,4’ünün Manisa Celal Bayar Üniversitesinde, %14,3’ünün Ankara ilinde yapıldığı, tüm tezlerin %31,4’ünde örneklem sayısının 100’ün altında olduğu ve %77,2’sinde ölçüm aracı olarak ölçeklerin kullanıldığı görülmüştür. Çalışmalarda en fazla incelenen değişkenlerin depresyon, stres ve tükenmişlik olduğu tespit edilmiştir (sırasıyla n=3, n=3, n=2). Kadınların depresyon, stres ve COVID-19 korku düzeylerinin erkeklerden daha yüksek olduğu; yoğun bakımda çalışanların, yakınları enfekte olanların ve mesleği isteyerek ve severek seçmeyenlerin olumsuz algılarının daha yüksek olduğu görülmüştür. Araştırmalar sonucunda hemşirelere yönelik eğitim programlarının geliştirilmesi, çalışma sürelerinin ve koşullarının düzeltilmesi ve güçlendirilmeleri konularında önerilerde bulunulmuştur.

Sonuç: Çalışmaya konu olan tezlerin çoğu yüksek lisans düzeyinde çalışılmıştır ve çalışma konuları genellikle stres, depresyon ve COVID-19 korkusu üzerinedir. İncelenen çalışmalarda kadınların ve yoğun bakımda çalışanların olumsuz algısı daha yüksek bulunmuştur.