Hiperbilirubinemi Tanili Bebeğe Yönelik Annelerin Fonksiyonel Olmayan İnanç ve Uygulamalari ile Bilirubin Düzeyini Etkileyen Faktörler: Kesitsel Çalişma
Hiperbilirubinemi ve Geleneksel Uygulamalar
Özet Görüntüleme: 213
/ 
PDF İndirme: 102
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.8206541Anahtar Kelimeler:
Geleneksel, Hiperbilirubinemi, İnanç, YenidoğanÖzet
Amaç: Bu araştırmada yenidoğan yoğun bakım ünitesinde hiperbilirubinemi tanılı bebeği yatan annelerin hiperbilirubinemiye yönelik fonksiyonel olmayan inançve uygulamalarını ve bebeğin bilirubin seviyesini etkileyen faktörleri belirlemek amaçlanmıştır.
Gereç ve Yöntem: Kesitsel çalışma 8 Şubat-31 Ağustos 2022 tarihleri arasında yürütülmüştür. Araştırmaya 175 anne dahil edilmiştir, Çalışmada Fonksiyonel Olmayan İnanç ve Uygulamalar Ölçeği (NBIAS) kullanılmıştır.
Bulgular: NBIAS puan ortalaması orta düzeydedir (49.6±13.5). Anne ve bebeğin tanımlayıcı özelliklerine göre NBIAS pua ortalaması arasında anlamlı farklılık saptanmıştır. Çoklu regresyon analizinde annelerin NBIAS puan ortalaması üzerine bebeğe fototerapi uygulanmasının negative; evde doğum yapma, bebeğin günlük emzirilme sıklığının pozitif etkili olduğu belirlenmiştir. Bebeğin bilirubin düzeyi üzerine bebeğin 5.dk APGAR skoru ve annenin yenidoğan bakımı hakkında bilgi/eğitim almama durumununun negative, bebeğin doğum ağırlığı, fototerapi aldığı gün sayısı, doğum sonrası bebeğin ilk emzirilme zamanı ve doğum sonası bilirubin seviyesine ilk bakılma zamanının pozitif etkili olduğu belirlenmiştir. Annelerin en sıklıkla yaptıkları geleneksel uygulama bebeğe sarı giysi giydirme veya sarı bez örtme (%85.1) olduğu belirlenmiştir.
Sonuç: Annelerin emzirmeyi geleneksel uygulama olarak gördükleri belirlenmiştir. Sağlık çalışanları sarılık hakkında annelere eğitim ve danışmanlık vermelidir. Yenidoğanda sarılığı önlemek amacıyla annelerin kültürel uygulamalarından zararlı olanları önlemeye çalışmalıdır.
Referanslar
Alparslan, Ö., Demirel, Y. (2013). Traditional neonatal care practices in Turkey. Japan Journal of Nursing Science: JJNS, 10(1), 47-54. https://doi.org/10.1111/j.1742-7924.2012.00209.x
American Academy of Pediatrics Subcommittee on Hyperbilirubinemia. (2004). Management of hyperbilirubinemia in the newborn infant 35 or more weeks of gestation. Pediatrics, 114(1), 297-316. https://doi.org/10.1542/peds.114.1.297
Amirshaghaghi, A., Ghabili, K., Shoja, M. M., Kooshavar, H. (2008). Neonatal jaundice: knowledge and practice of Iranian mothers with icteric newborns. Pakistan Journal of Biological Sciences: PJBS, 11(6), 942-945. https://doi.org/10.3923/pjbs.2008.942.945
Ansong-Assoku B., Shah S. D., Adnan M., Ankola, P. A. (2022). Neonatal Jaundice. Updated 2022 Jun 4]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing, January. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK532930/
Arabacı, Z., Yıldırım, J. G., Dündar, B. N., Kadam, Z. (2016). Traditional Applications Administered inInfants. Child and Civilization Journal, 1(1), 61-86. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1335670
Arısoy, A., Canbulat, N., Ayhan, F. (2014). Traditional methods applied in caring for infants of mothers in Karaman. Anatolian Journal of Nursing and Health Sciences, 17(1), 23-31. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/29657
Aydin, D., Karaca C. E., Karatas, H. (2014). Identification of the traditional methods of newborn mothers regarding jaundice in Turkey. Journal of clinical nursing, 23(3-4), 524-530. https://doi.org/10.1111/jocn.12150
Çalışkan I. Z., Bayat M. (2011). Baby care applications of mothers and the acting factors of these applications: A sample on Kapadokya. Anatolian Journal of Nursing and Health Sciences, 14(2), 23-30. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/29531
Çetinkaya, A., Özmen, D., Camba, S. (2008). Traditional practices associated with infant health among the 15-49 aged women who have children in Manisa. Journal of Celal Bayar University School of Nursing, 12, 39-46. http://eskidergi.cumhuriyet.edu.tr/makale/2097.pdf
Dharel, D., Bhattarai, A. (2016). Maternal perception about neonatal jaundice in Eastern Nepal: A qualitative study. Pediatrics, 15(3). https://doi.org/10.3126/hprospect.v16i1.17098
Esan, D. T., Muhammad, F., Ogunkorode, A., Obialor, B., Ramos, C. (2022). Traditional beliefs in the management and prevention of neonatal jaundice in Ado-Ekiti, Nigeria. Enfermería Clínica (English Edition), 32(Suppl 1), S73-S76. https://doi.org/10.1016/j.enfcle.2021.09.006
Ezeaka, C. V., Ugwu, R. O., Mukhtar-Yola, M., Ekure, E. N., Olusanya, B. O. (2014). Pattern and predictors of maternal care-seeking practices for severe neonatal jaundice in Nigeria: a multi-centre survey. BMC Health Services Research, 14(192), 1-10. https://doi.org/10.1186/1472-6963-14-192
Hansen, T. W. H., Bratlid, D. (2012). Physiology of neonatal unconjugated hyperbilirubinemia. In: Stevenson, D. K., Maisels, M. J., Watchko, J. F., eds. Care of Jaundiced Neonate. New York: McGraw-Hill, p. 65-92. https://accesspediatrics.mhmedical.com/content.aspx?bookid=528§ionid=41538410
Hosseini, L., Nikbakht Nasrabadi, A. (2010). The experience of mothers with newborn jaundice: A qualitative study. Iranian Journal of Nursing Research, 5(18), 66-72. http://ijnr.ir/article-1-691-en.html
Işık, T., Akçınar, M., Kadıoğlu, S. (2010). Traditional practices applied to mother and newborn during pregnancy, labor and postpartum periods in Mersin. International Journal of Human Sciences, 7(1), 63-84
Le, L. T., Partridge, J. C., Tran, B. H., Le, V. T., Duong, T. K., Nguyen, H. T., Newman, T. B. (2014). Care practices and traditional beliefs related to neonatal jaundice in northern Vietnam: A population-based, cross-sectional descriptive study. BMC Pediatrics, 14(264), 1-8. https://doi.org/10.1186/1471-2431-14-264
Maisels, M. J., Newman, T. B. (2012). Prevention, screening and postnatal management of neonatal hyperbilirubinemia. In: Stevenson, D. K., Maisels, M. J., Watchko, J. F., eds. Care of Jaundiced Neonate. New York : McGraw-Hill, p. 175-194 https://accesspediatrics.mhmedical.com/content.aspx?bookid=528§ionid=41538451
Mohammed Kassim, N., Fadhil Obaid, A., Abdulameer Abdulrasol, Z. (2021). The traditional practices of mothers in caring of neonates affected by hyperbilirubinemia. Iranian Rehabilitation Journal, 19(4), 433-440. https://irj.uswr.ac.ir/article-1-1479-en.pdf
Olatunde, O. E., Christianah, O. A., Olarinre, B. A., Bidemi, A. A., Temidayo, A. A., Adebukola, F. O., Tolulope, A. O., Bamidele, T. A., Oludare, O. I., Simeon, O. O. (2020). Neonatal jaundice: Perception of pregnant women attending antenatal clinic at a Tertiary Hospital in Southwest, Nigeria. Global Pediatric Health, 7, 2333794X20982434. https://doi.org/10.1177/2333794X20982434
Osuorah, C. D. I., Ekwochi, U. Asinobi, I. N. (2018). Clinical evaluation of severe neonatal hyperbilirubinaemia in a resource-limited setting: A 4-year longitudinal study in south-East Nigeria. BMC Pediatrics, 18(1), 202. https://doi.org/10.1186/s12887-018-1174-z
Ogunlesi, T. A., Ogunlesi, F. B. (2012). Family Socio-demographic factors and maternal obstetric factors ınfluencing appropriate health-care seeking behaviours for newborn jaundice in Sagamu, Nigeria. Maternal and child health journal, 16(3), 677–684. https://doi.org/10.1007/s10995-011-0765-1
Özdemir, S. (2020). Traditional Applications in Baby Care. Health and Society, 3, 3-10. https://ssyv.org.tr/wp-content/uploads/2020/12/1-Bebek-Bakiminda-Geleneksel-Uygulamalar.pdf
Prevelans Survey Sample Size: http://sampsize.sourceforge.net/iface/ Date of Access: 08.03.2022
Rahbari, M. M., Kharaghani, R., Olfati, F., Sadeghian, A. (2014). Mothers’ experiences of neonatal jaundice: A qualitative study. Nursing Practice Today, 1(2), 80-85. https://npt.tums.ac.ir/index.php/npt/article/view/12
Rammohan, A., Iqbal, K., Awofeso, N. (2013). Reducing neonatal mortality in India: Critical role of access to emergency obstetric care. PLoS One, 8(3), e57244. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0057244
Sarici, S. U., Serdar, M. A., Korkmaz, A., Erdem, G., Oran, O., Tekinalp, G., Yurdakök, M., Yigit, S. (2004). Incidence, course, and prediction of hyperbilirubinemia in near-term and term newborns. Pediatrics, 113(4), 775-780. https://doi.org/10.1542/peds.113.4.775
Sgro, M., Campbell, D., Shah, V. (2006). Incidence and causes of severe neonatal hyperbilirubinemia in Canada. CMAJ: Canadian Medical Association Journal, 175(6), 587–590. https://doi.org/10.1503/cmaj.060328
Slusher, T. M., Olusaniya, B. O. (2012). Neonatal jaundice in low-and middleincome countries. In: Stevenson, D. K., Maisels, M. J., Watchko, J. F., eds. Care of Jaundiced Neonate. New York: McGraw-Hill, p. 263-273. https://accesspediatrics.mhmedical.com/content.aspx?sectionid=41538486&bookid=528
Sutcuoglu, S., Dursun, S., Haliciıoglu, O., Ozturk, C., Akman, S., Yaprak, I., Ozer, E. (2012). Evaluation of maternal knowledge level about neonatal jaundice. Journal of Maternal-Fetal & Neonatal Medicine, 25(8), 1387-1389. https://doi.org/10.3109/14767058.2011.636095
Steffensrud, S. (2004). Hyperbilirubinemia in term and near-term infants: Kernicterus on the rise. Newborn and Infant Nursing Reviews, 4(4), 191-200. https://doi.org/10.1053/j.nainr.2004.09.001
Tiker, F., Gulcan, H., Kilicdag, H., Tarcan, A., Gurakan, B. (2006). Extreme hyperbilirubinemia in newborn infants. Clinical Pediatrics (Phila), 45(3), 257-261. https://doi.org/10.1177/000992280604500308
Yurdakök, M., Erdem G. (2004). Sarılıklar. Türk Neonatoloji Derneği, Ankara, 559-578.
Watchko, J. F., Tribelli, C. (2013). Bilirubin-induced neurologic damagemechanisms and management approaches. New England Journal of Medicine, 369(21), 2021-2030. https://doi.org/10.1056/NEJMra1308124
Wong, R. J., Desandre, G. H., Sibley, E., Stevenson, D. K. (2006). Neonatal jaundice and liver diseases. In: Martin, R. J., Fanaroff, A. A., Walsh, M. C., eds. Neonatal-Perinatal Medicine. Diseases of the Fetus and Infant, 8th edition Mosby Elsevier, 1419-1465.
Yalçın, H., Koçak, N. (2021). Validity and reliability of nonfunctional beliefs and practices attitude scale. International Journal of Social and Economic Sciences, 2(2), 157-163. https://www.ijses.org/index.php/ijses/article/view/62/64
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2023 GEVHER NESİBE TIP VE SAĞLIK BİLİMLERİ DERGİSİ
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
Dergimizde yayımlanan makaleler, 