COVID-19 Pandemisinde Filyasyon Çalışanlarında Şiddete Uğrama, Psikolojik Dayanıklılık Ve Tükenmişlik
Özet Görüntüleme: 138
/ 
PDF İndirme: 61
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.7392821Anahtar Kelimeler:
Koronavirüs, sağlık çalışanları, şiddet, tükenmişlikÖzet
Amaç: Çalışmanın amacı, salgında çok önemli rol üstlenen sahada aktif şekilde görev alan filyasyon çalışanlarını uğramış oldukları şiddet, tükenmişlikleri ve psikolojik dayanıklılıkları açısından değerlendirmektir.
Materyal ve Metot: Kesitsel tipteki çalışmada Kahramanmaraş ilinde salgın sürecinde aktif görev yapan 131 filyasyon çalışanına 2021-2022 yılları arasında yüz yüze görüşme ile anket yapılmıştır. Sosyodemografik bilgiler, şiddete uğrama durumları sorulmuş, Maslach tükenmişlik ölçeği (MTÖ) ve yetişkinler için psikolojik dayanıklılık ölçeği (PDAY) katılımcılara uygulanmıştır.
Bulgular: Çalışmamızda katılımcıların yaş ortalaması 34.23±7,66'dir. Ayrıca %79.4 kadın, %73.3’ü evli, %57.3’ü çocuk sahibidir. Filyasyon çalışanlarının %19.8’i tabip, %22.1’i diş tabibi, %58.1’i diğer sağlık personelleridir. Sağlık çalışanlarının filyasyonda görev aldıkları andan itibaren %72.5’i sözel şiddete, %68.7’si psikolojik şiddete, %3.1’i fiziksel şiddete, %0.8’i ise cinsel şiddete uğramışlardır. 30 yaş ve altındaki çalışanların istatistiksel olarak anlamlı derecede daha fazla sözel ve psikolojik şiddete uğradıkları görülmüştür. Ayrıca unvana göre psikolojik şiddete uğramada istatistiksel anlamlı farklar bulunmuştur (p<0.05). Çalışmamızda tükenmişlik ölçeği alt grubu olan kişisel başarı skorunun yetişkinler için psikolojik dayanıklılık ölçeği (PDAY) skoru ile pozitif, duyarsızlaşma skorunun ise PDAY ile negatif yönde anlamlı ilişkisi bulunmuştur.
Sonuç: Salgın kontrolünde sahadaki en önemli zinciri filyasyon çalışanları savunmasız durumdadır. Hastalığın yayılmasını engellemek ve etkin filyasyon yapmak için sağlık çalışanlarının çalışma düzeni ve iş yoğunluğunu tükenmişliğe neden olmayacak şekilde düzenlenmesi ayrıca filyasyon ekiplerine güvenlik güçlerinin de eşlik etmesi sağlanmalıdır.
Referanslar
Arrogante O., Aparicio Zaldivar E. (2017). Burnout and health among critical care professionals: the mediational role of resilience. Intensive and Critical Care Nursing 42:110-115. https://doi.org/10.1016/j.iccn.2017.04.010
Basım N., Çetin F. (2011). Yetişkinler için psikolojik dayanıklılık ölçeğinin güvenilirlik ve geçerlilik çalışması. Türk Psikiyatri Dergisi 22:104-114.
Baykal E. (2020). Covıd-19 bağlamında psikolojik dayanıklılık, kaygı ve yaşam doyum ilişkisi. IJSES 10:68-80.
Bitmiş M. G., Sökmen A., Turgut H. (2013). Psikolojik dayanıklılığın tükenmişlik üzerine etkisi: örgütsel özdeşleşmenin aracılık rolü. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 15:27-40.
Cevizci O., Müezzin E. E. (2019). Sağlık çalışanlarında psikolojik belirtilerin ve psikolojik dayanıklılığın incelenmesi. Kıbrıs Türk Psikiyatri ve Psikoloji Dergisi 1:166-172. https://doi.org/10.35365/ctjpp.19.1.2
Chen W. C., Hwu H. G., Kung S. M., Chiu H. J., Wang J. D. (2008). Prevalence and determinants of workplace violence of health care workers in a psychiatric hospital in Taiwan. J Occup Health 50:288-293. https://doi.org/10.1539/joh.L7132
Demiroğlu T., Kılınç E., Atay E. (2015). Sağlık çalışanlarına uygulanan şiddet: Kilis ili örneği. Sağlık Bilimleri Dergisi 24:49-55.
Dick R. V., Wagner U. (2001). Stress and strain in teaching: a structural equation approach. British Journal of Educational Psychology 71:243-259. https://doi.org/10.1348/000709901158505
Dikmetaş E., Top M., Ergin G. (2011). Asistan hekimlerin tükenmişlik ve mobbing düzeylerinin incelenmesi. Türk Psikiyatri Dergisi 22:137-149.
Doğan A., Keskin G. (2021). Pandemi sürecinde ruhsal sorunlar: sağlık çalışanlarının Covıd-19 yanıtına travmaya dayalı bir yaklaşım. Hastane Öncesi Dergisi 6:159-174.
Dursun S. (2012). İşyeri şiddetinin çalışanların tükenmişlik düzeyi üzerine etkisi: sağlık sektöründe bir uygulama. Çalışma İlişkileri Dergisi 3:105-115.
Emiral E., Çevik Z. A., Gülümser Ş. (2020). COVID-19 pandemisi ve intihar. ESTÜDAM Halk Sağlığı Dergisi 5:138-147. https://doi.org/10.35232/estudamhsd.762006
Erdem B., Yıldırım A. D., Erdem F., Esencan T. Y., Uyar N. (2021). Covid-19 pandemi mücadelesinde Kadıköy İlçe Sağlık Müdürlüğünün organizasyonel yapısı. TJFM&PC 15:170-178. https://doi.org/ 10.21763/tjfmpc.760179
Ergin C. (2021). Doktor ve hemşirelerde tükenmişlik ve Maslach tükenmişlik ölçeğinin uyarlanmasi. VII. Ulusal Psikoloji Kongresi, Ankara. Erişim adresi: https://ci.nii.ac.jp/naid/10029463961. Erişim tarihi 03.11.2021
Freudenberger H. J. (1974). Staff burn out. Journal of SocialIssues 30:159-165. https://doi.org/10.1111/j.1540-4560.1974.tb00706.x
Friborg O., Hjemdal O., Rosenvinge J. H., Martiussen M. (2003). A new rating scale for adult resilience: what are the central protective resources behind healthy adjustment? Int J Methods Psychiatr Res 12:65-76. https://doi.org/10.1002/mpr.143
Friborg O., Barlaug D., Martiussen M., Rosenvinge J. H., Hjemdal O. (2005). Resilience in relationto personality and intelligence. International Journal of Methods in Psychiatric Research 14:29-42. https://doi.org/10.1002/mpr.15
Güngörmüş K., Okanlı A., Kocabeyoğlu T. (2015). Hemşirelik öğrencilerinin psikolojik dayanıklılıkları ve etkileyen faktörler. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi 6:9-14.
Kaya M., Üner S., Karanfil E., Uluyol R., Yüksel F., Yüksel M. (2007) Birinci basamak sağlık çalışanlarının tükenmişlik durumları. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni 6:357-363.
Maslach C., Jackson S. E. (1981). The measurement of experienced burnout. Journal of Occupational Behavior 2:99-113. https://doi.org/10.1002/job.4030020205
Özer Z. Y., Özcan S. (2020). Birinci basamak sağlık hizmetlerinde Covıd-19 enfeksiyonu: korunma ve kontrol önerileri. Arşiv Kaynak Tarama Dergisi 29:67-72. https://doi.org/10.17827/aktd.841220
Pala K. (2020). COVID-19 pandemisi ve Türkiye’de halk sağlığı yönetimi. Sağlık ve Toplum 30:39-50. https://doi.org/0000-0002-0983-4904
Ruiz M., Gibson C. (2020). Emotional impact of the Covid-19 pandemic on U.S. healthc are workers: a gathering storm. Psychological Trauma: Theory Research Practice and Policy 12:153-155. https://doi.org/10.1037/tra0000851
Saatçi E. (2020). COVID-19 pandemisi ve sağlık çalışanları. Türk Aile Hek Derg 24:172-174. https://doi.org/10.15511/tahd.20.00472
Sağlık Bakanlığı, Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü, Bulaşıcı Hastalıkları ile Mücadele Rehberi. (2020). Erişim adresi: https://hsgm.saglik.gov.tr/dosya/mevzuat/genelge/Bulasici-Hastaliklar-ile-Mucadele-Rehberi-Genelgesi-2017-11.pdf. Erişim tarihi 05.05.2020
Sünter A. T., Canbaz S., Dabak Ş., Öz H., Pekşen Y. (2006). Pratisyen hekimlerde tükenmişlik, işe bağlı gerginlik ve iş doyumu düzeyleri. Genel Tıp Dergisi 16:9-14.
Şenol L., Üzüm B. (2019). Özel sağlık kurumları çalışanlarının psikolojik dayanıklılık ve yabancılaşma düzeyleri. İşletme Araştırmaları Dergisi 2019;11:1092-1102. https://doi.org/10.20491/isarder.2019.658
Şimşek A. Ç., Kara A., Baran Aksakal F. N., Gülüm M., İlter B., Ender L.,…Bulut Y. E. (2020). Contact tracing management of the COVID-19 pandemic. Türk Hij Den Biyol Derg 77:269-280. https://doi.org/10.5505/TurkHijyen.2020.80688
Yang G., Liu J., Liu L., Wu X., Ding S., Xie J. (2018). Burnout and resilience among transplant nurses in 21 hospitals in China. Transplantation Proceedings 50:2905-2910. https://doi.org/10.1016/j.transproceed.2018.04.033
Yüncü V., Yılan Y. (2020). COVID-19 pandemisinin sağlık çalışanlarına etkilerinin incelenmesi: bir durum analizi. Iğd Üniv Sos Bil Der 373-401.
World Health Organization (WHO). (2019a). Naming the coronavirus disease (COVID-19) and the virüs that causes it. Available at: https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus2019/technicalguidance/naming-the-coronavirus-disease-(covid-2019)-and-the-virus-that-causesit. Accessed March 05, 2020
World Health Organization (WHO). (2019b). Rolling updates on coronavirus disease (COVID-19). Available at: https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/eventsas-they-happen). Accessed March 05, 2020
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2022 GEVHER NESİBE TIP VE SAĞLIK BİLİMLERİ DERGİSİ
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
Dergimizde yayımlanan makaleler, 