Covıd-19 Pandemi Sürecinde Doğru Maske Kullanım Durumu, Pandemi Algısı ve Etkileyen Faktörler

Özet

Giriş: Bu çalışmada, COVID-19 pandemisi sürecinde doğru maske kullanımını ve pandemi algısını etkileyen faktörlerin incelenmesi amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntem: Çalışmada, doğru maske kullanımıyla birlikte sosyo-demografik özellikler, maske kullanımına yönelik tutum ve davranışlar, salgından korunma önlemlerini bilme ve uygulama, Türkiye’deki ve Dünya’daki vaka sayısını takip etme, pandemiyi öldürücü ve bulaşıcı görme, uygulanan kısıtlamaları gerekli görme, pandemi öncesi döneme kıyasla el yıkama sıklığında ve stres seviyesinde artma, ev ziyareti sıklığında azalma ile eve getirilen ürünlere farklı bir müdahalede bulunma durumları incelenmiştir. Bulgular: Çalışmada, pandemi sürecinde insanlarla iletişiminde her zaman maske kullandığını söyleyenler %54,4 maskesini ağzını ve burnunu kapatacak şekilde kullandığını söyleyenler %91,6 bulunmuştur. Buna rağmen araştırmacıların gözlemine göre doğru maske kullanım sıklığı %64,0 olarak saptanmıştır. Katılımcıların %93,2’ si maske kullanımını gerekli görmesine rağmen %20,0’ı yasak olduğu için maske kullandığını belirtmiştir. Kişilerin %87,6’sı pandeminin gerçekte var ve önemli boyutta olduğunu, %12,4’ü pandeminin var ama önemsiz boyutta olduğunu ya da pandeminin olmadığını söylemiştir. Yapılan çoklu analizlerde pandeminin gerçek ve önemli boyutta olduğu görüşü; 50 yaş üzeri, mikroorganizmanın bulaşıcılığını yüksek bulan, ülkedeki vaka sayısını takip eden ve yasak olmasa da korunmak için maske takmaya gönüllü olan bireylerde anlamlı olarak yüksek bulunmuştur. COVID-19 geçirmiş tanıdığı olan ve pandeminin öldürücülüğünü yüksek bulan bireylerde ise doğru maske kullanımı anlamlı olarak yüksek bulunmuştur. Sonuç: Araştırmada maske kullanımına ilişkin kişisel beyanlar yüksek bulunmuşsa da doğru maske kullanımı yeterli düzeyde değildir. Buna karşın kişilerin pandemi algısının yeterli düzeyde olduğu söylenebilir.