Moleküler Epidemiyoloji: Tanımı Ve Kullanım Alanları

Özet

Son 20 yıldaki teknolojik gelişmelere paralel olarak, yeni tekniklerin ortaya çıkışı ve maliyetlerdeki azalmalar sayesinde moleküler yöntemler sağlık bilimleri araştırmalarında önemli bir yer edinmiştir. Birey ve toplumda görülen hastalıkların etiyolojisini, dağılımını ve engellenmesini konu edinen epidemiyoloji bilimi de özellikle 90’lı yıllardan itibaren moleküler yöntemlerden faydalanmaktadır. Bu ortaklık sayesinde, epidemiyolojik çalışmaları moleküler ve biyokimyasal düzeyde uygulayan “Moleküler Epidemiyoloji” alt dalı ortaya çıkmıştır. Hastalıkların genetik ve çevresel risk faktörlerinin tespit edilerek duyarlı bireylerin saptanması, enfeksiyon ajanlarının tespiti, rezervuarları ve yayılması gibi geleneksel epidemiyolojik amaçlara ek olarak, moleküler tanı yöntemleri geliştirmek, enfeksiyon hastalıklarının incelenmesi ve önlenmesi, kronik hastalıkların muhtemel genetik nedenlerinin tespit edilmesi gibi amaçlar moleküler epidemiyolojinin çalışma alanına girmektedir. Enfeksiyon hastalıklarının etiyolojilerinin incelenmesinde Pulse Field Gel Electrophoresis (PFGE), Polymerase Chain Reaction (PCR) bazlı yöntemler, Multi-locus VNTR (Variable Number Tandem Repeat) Analysis (MLVA), Multi-locus Sequence Typing (MLST) ve DNA dizilemeye dayalı teknikler sıklıkla kullanılırken, kanser gibi kronik hastalıklar araştırılırken birçok biyobelirteç kullanılmaktadır. Özellikle geleneksel epidemiyolojik yaklaşımların yeterli olmadığı durumlarda moleküler yöntemler sıklıkla tercih edilmekte hatta bazı hastalıkların tanı ve tespitinde altın standart olarak kullanılmaktadır.