GEVŞEME EGZERSİZİNİN ADJUVAN KEMOTERAPİ ALAN MEME VE KOLOREKTAL KANSER TANILI HASTALARIN YORGUNLUK, DEPRESYON VE YAŞAM KALİTESİ DÜZEYİNE ETKİSİ

Özet

Bu araştırma gevşeme egzersizinin adjuvan kemoterapi alan meme ve kolorektal kanser tanılı hastaların yorgunluk, depresyon ve yaşam kalitesi düzeyine etkisini saptamak amacıyla yapılmıştır. Araştırma, Erciyes Üniversitesi M. Kemal Dedeman Onkoloji Hastanesi Kemoterapi Ünitesi’nde yapılmıştır. Araştırma örneklemini; araştırmaya katılmayı kabul eden, ilk kez adjuvan kemoterapi alan ve en az 3 kür sürecek şekilde ayaktan adjuvan kemoterapi tedavisi planlanan meme ve kolorektal kanser tanılı 70 hasta oluşturmuştur. Çalışma grubuna gevşeme egzersizi uygulanmıştır. Egzersizin etkisi, ölçüm araçları ile her kemoterapi kürünün öncesi ve kürün bitiminin 7. gününde olmak üzere 3 kür süresince 6 farklı zamanda ölçülmüştür. Araştırmada veriler anket formu, Piper Yorgunluk Ölçeği, Beck Depresyon Ölçeği ve EORTC QLQ C-30 Yaşam Kalitesi Ölçeği ile toplanmıştır. Çalışma grubundaki hastaların yorgunluk düzeyinin, kontrol grubundaki hastalara göre daha düşük olduğu ve yapılan ölçümler ve gruplar arası karşılaştırmalarda çalışma grubunda yorgunluk puanlarının düştüğü, kontrol grubunda ise arttığı görülmüştür. Depresyon puanlarının çalışma grubundaki hastalarda düşük, kontrol grubundaki hastalarda yüksek olduğu belirlenmiştir. Gevşeme egzersizi uygulanan çalışma grubundaki hastaların yaşam kalitelerinin arttığı; depresyon ve yorgunluk puanları arasında pozitif yönde bir ilişki olduğu, depresyon arttıkça yorgunluğun arttığı, yaşam kalitesinin ise olumsuz olarak etkilendiği belirlenmiştir. Hastaların, yorgunluk açısından fiziksel bir parametre olarak düşünülen laktik asit düzeylerinin, gevşeme egzersizi yaptırılan çalışma grubunda, kontrol grubuna göre daha düşük olduğu belirlenmiştir. Kanser tanısı almış bireylerin genel bakımı içinde yorgunluk, depresyon düzeyi ve yaşam kalitesinin düzenli olarak değerlendirilmesi, gevşeme egzersizlerinin etkinliğini ortaya koyabilecek daha fazla klinik çalışma yapılması, kemoterapi ünitelerinde hastaların kemoterapi süresince gevşeme egzersizlerini uygulayabilmesi için I-pod gibi araçların kullanılması, gevşeme egzersizinin bu ünitelerde rutinler arasında yer alması önerilmektedir.