Kronik Hastalığı Olan Erı̇şkı̇nlerde Bakım Bağımlılığı
Özet Görüntüleme: 416
/ 
PDF İndirme: 200
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.10045674Anahtar Kelimeler:
Bakım, Bakım Bağımlılığı, Hemşire, Kronik HastalıkÖzet
Amaç: Bu çalışma, kronik hastalığa sahip bireylerin bakım bağımlılığı düzeyinin belirlenmesi amacıyla yapıldı.
Gereç ve Yöntem: Araştırma iki farklı hastanede, tanımlayıcı bir tasarımda yürütüldü. Araştırmanın verileri Temmuz ile Eylül 2022 tarihleri arasında, yüz yüze görüşme tekniği kullanılarak toplandı. Verilerin toplanmasında “Katılımcı Bilgi Formu” ve “Bakım Bağımlılığı Ölçeği” kullanıldı. Araştırma 127 katılımcı ile tamamlandı. Verilerin analizinde tanımlayıcı istatistikler, Tek Yönlü Varyans analizi (Anova), Bağımsız Örneklem T Testi, Pearson Korelasyon analizi kullanıldı.
Bulgular: Çalışmaya katılanların yaş ortalamasının 59.74±14.75 olduğu ve çoğunluğunun kadın (%56.7), ilkokul mezunu (%58.3), evli (%79.5) olduğu saptandı. Hastaneye çoğunlukla planlı geldikleri (%64.6) ve tıbbi tedavi (%89.0) nedeni ile hastaneye yatışlarının olduğu bulundu. Katılımcılarda en sık görülen kronik hastalık kardiyovasküler hastalıklardı (%65.4). Katılımcıların toplam bakım bağımlılığı puan ortalaması 69.55±15.26’dı. Bakım bağımlılığı puan ortalamaları çalışan (p=0.00), çocuğu olmayan (p=0.04), hastaneye planlı (p=0.00) ve tetkik (p=0.04) amaçlı ile gelen, kanser olmayan (p=0.00), nörolojik hastalığı bulunmayan (p=0.01) katılımcılarda daha yüksekti. Cinsiyet, eğitim durumu, medeni durum, ekonomik durum, birlikte yaşadığı kişi, bulunduğu servis ve bazı kronik hastalıklara göre bağım bağımlılığı düzeyi farklılık göstermedi (p>0.05). Bakım bağımlılık düzeyi ile yaş (r=- 0.30, p<0.01) ve toplam kronik hastalık sayısı (r=-0.34, p<0.01) arasında negatif yönde zayıf düzeyde ilişki görüldü.
Sonuç: İleri yaş ve kronik hastalık sayının fazla olması bakım bağımlılığını arttırabilir. Hemşirelerin kanser ve nörolojik hastalığı olan bireylerde bakım bağımlılığı düzeyini değerlendirerek bakımı planlamaları önerilmektedir.
Referanslar
Bi̇lgin, Ö., Özdemi̇r, D., Saçkan, F., & Güney, İ. (2020). Nefroloji ve onkoloji kliniklerinde yatan hastaların bakım bağımlılığı düzeylerinin belirlenmesi. Genel Sağlık Bilimleri Dergisi, 2(1).
Cengiz, Z., Yıldırım, H., & Gürdap, Z. (2021). Kronik hastalığı olan bireylerde yaşamın anlamlandırılması ve ölüm kaygısı. Van Tıp Dergisi, 28(3), 348-353. doi:10.5505/vtd.2021. 43650
Çakıcı M. (2020). Kroni̇k obstrükti̇f akci̇ğer hastalığı olan geri̇atri̇k bi̇reylerde di̇spne, bakım bağımlılığı ve kırılganlık arasındaki i̇lişki. (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr/ (633972)
Dijkstra, A., Buist, G., Moorer, P., & Dassen, T. (1999). Construct validity of the nursing care dependency scale. Journal of Clinical Nursing, 8(4), 380-388. doi: 10.1046/j.1365-2702.1999.00245.x
Dijkstra, A., Tıesınga, L. J., Plantınga, L., Veltman, G., & Dassen, T. W. N. (2005). Diagnostic accuracy of the care dependency scale. journal of advanced nursing, 50(4), 410–416. doi: 10.1111/j.1365-2648.2005.03406.x
Dixe, M. D. A. C. R., Frontini, R., Sousa, P. M. L., Peralta, T. J. A., Teixeira, L. F. D. C., & Querido, A. I F. (2020). Dependent person in self-care: analysis of care needs. Scand J Caring Sci, 34(3):727-735. doi: 10.1111/scs.12777
Dombestein, H., Norheim, A., & Husebø, A. M. L. (2019). Understanding informal caregivers’ motivation from the perspective of self-determination theory: an integrative review. Scand J Caring Sci, 1–13. doi: 10.1111/scs.12735
Eckerblad, J. (2015). Symptom burden among people with chronic disease. Linköping University Medical Dissertations (No. 1484).
Erdogan, S., Nahcıvan, N., Esin, M. N. Research in Nursing: Process, Practice, Critical. Istanbul: Nobel Tıp Kitabevleri; 2014:186.
Erdal, A. (2021). Yoğun bakımdaki̇ Covi̇d-19 tanısı ile yatan hasta semptomları, bakım bağımlılığı ve hemşi̇reli̇k tanılarının incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr (685079).
George, D., & Mallery, M. (2010). SPSS for Windows step by step: A simple guide and reference, 17.0 update. Erişim tarihi: 12 Aralık 2022 https://wps.ablongman.com/wps/media/objects/385/394732/george4answers.pdf.
Hajek, A., Brettschneider, C., Lange, C., Posselt, T., Wiese, B., Steinmann, S., …………., König, H. H. (2016). Gender differences in the effect of social support on health-related quality of life: results of a population-based prospective cohort study in old age in Germany. Qual Life Res, 25(5):1159-68. doi: 10.1007/s11136-015-1166-5
Hakverdioğlu Yönt, G., Akın Korhan, E., Khorshid, L., Eşer, İ., & Dijkstra, A. (2010). Bakım bağımlılığı ölçeğinin (Care Dependency Scale) yaşlı bireylerde geçerlik ve güvenirliğinin incelenmesi. Turkish Journal Of Geriatrics, Özel Sayı, 13,12.
Juárez Vela, R., Durante, Á., Pellicer García, B., Cardoso Muñoz, A., Criado Gutiérrez, J.M., Antón Solanas, I., & Gea Caballero, V. (2020). Care Dependency in Patients with Heart Failure: A Cross-Sectional Study in Spain. Int. J. Environ. Res. Public Health, 17:7042. doi: 10.3390/ijerph17197042
Kılıç, H. F., Cevheroğlu, S., & Görgülü, R. S. (2017). Dahiliye ve cerrahi kliniklerinde yatan hastaların bakım bağımlılığı düzeylerinin belirlenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 10(1), 22-28.
Koç, K. (2020). KOAH ve Di̇yabetes Melli̇tus hastalığına sahi̇p bi̇reyleri̇n bakım bağımlılıklarının, yaşam doyumlarının ve mutluluk düzeyleri̇ni̇n karşılaştırılması. (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr (617966).
Korhan, E. A., Yönt, G. H., Tokem, Y., Karadağ, Ö., Sarıoğlu, E., & Yıldız, K. (2013). Dahi̇li̇ye ve cerrahi̇ kli̇ni̇klerde yatan hastaların bakım bağımlılığı düzeyleri̇ni̇n beli̇rlenmesi̇. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 16(4).
Köberich, S., Lohrmann, C., & Dassen, T. (2013). Care dependency in patients with chronic obstructive pulmonary disease and heart failure – a secondary data analysis of german prevalence studies. Scand J Caring Sci, 28(4): 665-674. doi: 10.1111/scs.12091
Özbudak, E., & Şahi̇n, A. O. (2021). Hastanede yatan yaşlı bi̇reyleri̇n bakım bağımlılıkları, hemşi̇reli̇k bakımı ile ilgi̇li değerlendi̇rmeleri̇ ve arasındaki̇ ili̇şki̇. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Dergisi, 9(1), 307-322. doi: 10.33715/inonusaglik.835942
Özkan Tuncay, F., & Kars Fertelli, T. (2020). Kronik Böbrek Yetmezliği olan bireylerde bakım bağımlılığı ve ilişkili faktörler. Kocaeli Tıp Dergisi, 9(1), 32-40. doi: 10.5505/ktd.2020.78557
Puto, G., Sowińska, I., Ścisło, L., Walewska, E., Kamińska, A., & Muszalik M. (2021). Sociodemographic factors affecting older people's care dependency in their daily living environment according to Care Dependency Scale (CDS). Healthcare (Basel), 21;9(2):114. doi: 10.3390/healthcare9020114
Schnitzer, S., Blüher, S., Teti, A., Schaeffner, E., Ebert, N., Martus, P., Suhr, R., & Kuhlmey, A. (2020). Risk profiles for care dependency: Cross-sectional findings of a population-based Cohort Study in Germany. J Aging Health, 32(5-6):352-360. doi: 10.1177/0898264318822364
Türk, G., & Üstün, R. (2018). Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) olan bireylerin bakım bağımlılığının belirlenmesi. DEUHFED, 11(1): 19-25.
Van den Bussche, H., Heinen, I., Koller, D., Wiese, B., Hansen, H., Schäfer, I., …….., Schön G. (2014). The epidemiology of chronic diseases and long-term care: results of a claims data-based study. Z Gerontol Geriatr, 47(5):403-9. doi: 10.1007/s00391-013-0519-3
World Health Organization Noncommunicable diseases. Erişim: 16 Eylül 2022, https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/noncommunicable-diseases
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2023 GEVHER NESİBE TIP VE SAĞLIK BİLİMLERİ DERGİSİ
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
Dergimizde yayımlanan makaleler, 