Son Dönem Böbrek Yetmezliğinin Psikososyal Yaşama Etkisi, Başetme Yöntemleri ve Hastaların Organ Nakli Algısı: Nitel Bir Araştırma

Özet

Amaç: Son dönem böbrek yetmezliği, hastaların biyopsikososyal yaşamını olumsuz etkileyen önemli ve yaygın bir hastalıktır. Son dönem böbrek yetmezliğinin en seçkin tedavi yöntemlerinden biri olan böbrek naklinde, nakile hazırlanan hastaların yaşam deneyimleri, nakile ilişkin beklentileri ve görüşleri cerrahi girişimin başarısında önemlidir. Bu çalışma, son dönem böbrek yetmezliğinin, nakil planlanan hastaların yaşamlarına etkisi, hastalıkla başetme yöntemleri ve organ nakline ilişkin düşüncelerini incelemek amacıyla yapıldı. Yöntem: Araştırma, nitel araştırma türlerinden tanımlayıcı fenomenolojik desen kullanılarak gerçekleştirildi. Araştırmanın evrenini, bir üniversite hastanesinin organ nakli servisinde yatan ve böbrek nakli yapılması planlanan tüm hastalar, örneklemini ise araştırma kriterlerine uyan ve katılmaya istekli olan 15 hasta oluşturdu. Hasta tanıtım formu ve yarı yapılandırılmış derinlemesine görüşme soruları ile toplanan veriler, tematik analiz yöntemi ile değerlendirildi. Bulgular: Hastaların böbrek yetmezliğinin psikososyal yaşama etkisine ilişkin görüşleri ve hastalıkla baş etme yöntemleri incelendiğinde iki ana tema ve 12 alt tema elde edildi. Araştırmada, son dönem böbrek yetmezliğinin katılımcıların yaşamlarında çeşitli kayıplara neden olduğu, gelecekle ilgili umutsuz oldukları ve kendilerini depresif hissettikleri, bilinmezlik yaşadıkları, kendilerini toplumdan farklı gördükleri ve damgalandıklarını düşündükleri, benlik saygısı ve beden imajlarının hastalıktan olumsuz etkilendiği ve sağlık çalışanlarına güvensiz oldukları, duygu odaklı başetme yöntemlerini daha çok kullandıkları, organ nakli ile ilgili çeşitli korkular yaşamakla birlikte organ naklini nitelikli yaşamak, özgürlük ve umut olarak tanımladıkları görüldü. Sonuç: Bu çalışmada, nakile hazırlanan hastaların psikososyal yaşam deneyimleri, baş etme yöntemleri ve organ algısı konusunda ayrıntılı veriler elde edildi. Bu verilerin, organ nakli bekleyen hastalara, uzun ve belirsiz bekleme süresince yaşama uyumu kolaylaştırıcı, kapsamlı ve bireyselleştirilmiş hemşirelik bakımı sunulmasında, önemli bir rehber olacağı düşünülmektedir.